Espainiako Gerra Zibila Euskal Herrian: berrikuspenen arteko aldeak

 

[[Bilbo]] erortzear zela, [[Indalecio Prieto|Prieto]]<nowiki/>ren Errepublikako gobernuak [[Jose Antonio Agirre|Agirre]]<nowiki/>ri agindu zion [[Mariano Gamir|Gamir]] [[Bilbo]] defendatzeko gai ez bazen [[Ezkerraldea|Ezkerraldeko]] industria txikitu egin behar zuela. [[Irun]]en gertatutako eta [[Donostia]]n [[euzko Alderdi Jeltzalea|jeltzale]] eta [[Sozialismo|sozialista]] eta [[Anarkismo|anarkisten]] milizianoek izandako borrokak jakinda, Agirrek hori eragozteko asmoa adierazi zion. [[Jose Antonio Agirre|Agirrek]] [[gudari]]ei sabotajearen saiakerak geldiarazteko agindua eman zien, eta 2.000 bat preso politiko askatu zituen, bai eta [[Frankismo|frankisten]] lerroetaraino lagunarazi ere. Hala eta guztiz ere, [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJko]] batailoien eta [[Asturiasko Printzerria|Asturiasko]] batailoien arteko borrokak izan ziren, asturiar haiek [[Deustu]] erre nahi zutelako.<ref name=Payne /><ref>[[Jose Luis de la Granja|Jose Luis de la Granja Sáinz]]: «Entre el pacto de San Sebastián y el de Santoña (1930-1937)», ''Historia 16'', 1998.</ref> Nolanahi ere den, aireko bonbardaketak lagun, astebetean setiatzaileak gai izan ziren erresistentzia zapuzteko. [[Ekainaren 19]]an [[Bilbo]] hartu zuten. Hamar egun geroago, [[Francisco Franco|Francoren]] tropek [[Bizkaia|Bizkai]] osoa konkistatu zuten. 20.000 [[gudari]] inguruk [[Kantabria]] aldera jo zuen.<ref name="Payne" />

 

== Santoñako amaiera ==

[[File:HMS (H02) Exmouth in leaving the port of Bilbao in 1936.jpg|thumb|EAJko hainbat buruzagi Bilbotik erbestera bidean (1936)]]

{{Sakontzeko|Santoñako hitzarmena}}