13:39, 4 abendua 2018ko berrikusketa aldatu Mariaetx EHU (eztabaida \| ekarpenak) 52 edits →‎Erreferentziak Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		14:17, 4 abendua 2018ko berrikusketa aldatu desegin Mariaetx EHU (eztabaida \| ekarpenak) 52 edits Berrikuspena. Akatsen zuzenketa Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{Lanean\|Jokin Ezenarro EHU}} [[Fitxategi:Isomeroak.jpg\|thumb\|389x389px\|Isomeroen sailkapena]] '''Isomeroak''' [[formula kimiko]] berdina izanda ( molekulan [[atomo]] mota bereko kopuru bera izanda) egitura kimiko ezberdina duten [[konposatu kimiko]]ak dira. Eta ezberdintasun ~~honegatik~~horrengatik, hau da, isomeriagatik, molekula ~~hauek~~horiek ezaugarri [[Fisika\|fisiko]]-[[Kimika\|kimiko]] ezberdinak izan ditzakete, nahiz eta formula bera izan. [[Kimika organiko]]an isomeria oso ohikoa da, baina gerta daiteke [[kimika ez-organiko\|kimika inorganikoan]] ere, adibidez [[trantsizio-metal\|trantsiziozko metaletatik]] sortzen diren [[Konplexu (kimika)\|konplexuen]] artean. [[Molekula]] baten ezaugarriak eta [[Propietate fisiko\|propietateak]] interpretatu ahal izateko, ez da nahikoa [[Formula kimiko\|formula]] enpirikoa jakitea, [[molekula]] barnean [[Atomo\|atomoek]] hartzen duten ~~kokapenaa~~kokapena ere ezagutu behar da. [[Atomo]] mota eta kopuruak ez ezik, ~~hauen~~horien ordenazioak, kokapenak eta [[Lotura kimiko\|loturek]] ere eragiten baitute [[gai kimiko\|subtantzia]] baten izaeran. Adibide bat jartzearren [[etanol\|alkohol etilikoa]] eta [[eter dimetiliko]]a isomeroak dira, euren formula C<sub>2</sub>H<sub>6</sub>O delako, baina [[Atomo\|atomoen]] kokapenaren eta [[Lotura kimiko\|loturen]] ezberdintasunak [[Propietate fisiko\|propietate]] ezberdinak ematen dizkie. == Isomeria kimika organikoan<ref>{{Erreferentzia\|izena=Garric, Maurice Pierre,\|abizena=1913-\|izenburua=Química general\|argitaletxea=Reverté\|data=1979\|url=https://www.worldcat.org/oclc/57618361\|isbn=8429171770\|pmc=57618361\|sartze-data=2018-11-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia\|izena=Morrison, Robert Thornton,\|abizena=1918-\|izenburua=Química orgânica\|argitaletxea=Addison Wesley Longman\|data=1998\|url=https://www.worldcat.org/oclc/42823564\|isbn=9684443404\|pmc=42823564\|sartze-data=2018-11-07}}</ref> == Oinarritzat [[karbono]]-[[Hidrogeno\|hidrogenozko]] hezurdurak dituzten [[Molekula\|molekuletan]] agertzen da hau. Isomero [[Organiko\|organikoak]] bi multzo nagusitan bana ditzakegu: [[Egiturazko isomero\|egiturazko isomeroak]] eta [[Isomero optiko\|isomero optikoak]], hauen barnean azpiatal ugari ~~bereizi~~bereiz daitekeelarik eta bakoitzak bere ezaugarri eta [[Propietate fisiko\|propietateak]] dituelarik. === Isomeria konstituzionala edo egiturazkoa === 16. lerroa: [[Egiturazko isomeria]] deritzo [[atomo]] mota eta kopuru ([[Formula kimiko\|formula enpiriko]]) bera izanda, hauen arteko [[Lotura kimiko\|loturen]] kokapena eta distribuzioa aldatzen denean. ==== Kate -isomeria ==== Isomeria hau [[Karbono\|karbono atomoen]] disposizioaren araberakoa da, hau da, [[Molekula\|molekularen]] egitura kate modukoa edo adarkatua izan daiteke. [[Karbono]] eta [[hidrogeno]] [[atomo]] kopuru bera izanik, [[Karbono\|karbonoak]] lerrokatuta ~~kokatu~~koka daitezke edo [[karbono]] bati (edo gehiagori) [[karbono]] baino bat baino gehiago lotu. [[Lotura kimiko\|Lotura]] ~~hauen~~horien konbinazio ezberdinek sortzen dituzte [[Kate isomeria\|kate -isomero]] ezberdinak. Isomeria mota honen adibide dira [[Pentano\|pentanoaren]] '''isomeroak''', ondokoak izanik ezagunenak: ==== Kokapen -isomeria ==== Isomeria mota hau [[Karbono\|karbonozko]] eskeleto bera duten baina [[Talde funtzional\|talde funtzionala]] [[karbono]] ezberdinetan kokatzen den [[Molekula\|molekuletan]] ~~ematen~~agertzen da. Hau da, [[Karbono\|karbono atomoak]] eta haien arteko [[Lotura kimiko\|loturak]] leku berean mantenduz, [[Funtzio talde\|talde funtzionala]] karbono bati edo besteari [[Lotura kimiko\|lotzen]] zaionaren arabera, [[Kokapen isomeria\|kokapen isomero]] bat edo bestea lortuko da. Honen adibide dugu [[Propanol\|propanola]], non [[Propanol\|1-propanola]] eta [[Propanol\|2-propanola]] existitzen diren, [[alkohol]] taldea lotzen zaion [[Karbono\|karbonoaren]] arabera. ==== Konpentsazio -isomeria ==== Metameria bezala ere ezagutzen den isomeria mota honen bereizgarri da [[Hidrokarburo\|kate hidrokarbonatua]] luzera ezberdineko kateetan banatzen duen [[talde funtzional]] bat duela. Hau da, [[Funtzio talde\|talde funtzionala]] aurkitzen den puntutik [[molekula]] zatituz gero, luzera ezberdineko bi [[Hidrokarburo\|kate]] lortuko lirateke eta lorturiko [[Hidrokarburo\|kateen]] ezberdintasunak (beti ere [[Karbono\|karbono atomo]] kopuru totala mantenduz) ematen dizkigu [[Konpentsazio isomeria\|konpentsazio isomero]] ezberdinak. Bestalde, isomeriaren izendapen mota hau gaur egun ez da oso erabilia nahiz eta lehen [[aldehido]] eta [[Zetona\|zetonei]] ere aplikatua izan.

Isomero: berrikuspenen arteko aldeak