Posta elektroniko: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
tNo edit summary |
||
1. lerroa:
{{Itzulia|es|hizkuntza=gaztelainazko|Correo electrónico}}
[[File:At sign.svg|thumb|A
'''Posta elektronikoa''', '''e-mail''' edo '''e-posta''' ([[Ingeles|ingelesez]], ''e-mail'') komunikazio sistema elektronikoen bidez (normalean [[Internet]] bidez) mezuak bidali eta jasotzea ahalbidetzen dituen sare-zerbitzua da. Mezu horiekin batera, [[Fitxategi (informatika)|fitxategiak]] ere atxiki daitezke. Ohiko [[Posta|postarekin]] alderatuz, azkarragoa eta merkeagoa da.
Zerbitzu honek erabiltzaileen esku jartzen du mezuak bidali eta jaso ahal izatea komunikabide elektroniko sareei esker
Posta elektroniko sistemak, birbidali eta biltze sisteman oinarritzen dira, beraz, ez da nahitaezkoa sistemaren bi muturrak aldi bereak konektaturik egotea. Horretarako, posta zerbitzaria erabiltzen da, erdiko eginkizunak trebatu ditzan behin behineko mezu biltegi bihurtzen da, ondoren, mezuak dagokien helbidera heltzen dira.<ref>{{Erreferentzia|izena=Dave Crocker|abizena=<dcrocker@bbiw.net>|izenburua=Internet Mail Architecture|hizkuntza=en|url=https://tools.ietf.org/html/rfc5598#page-4|aldizkaria=tools.ietf.org|sartze-data=2018-11-26}}</ref> Interneten mota hauetako hamaika posta zerbitzari aurkitu daitezke, batzuk askeak dira eta beste batzuk ordea ordainpeko zerbitzuak dira, batzuk enpresa pribatuen esku daudelak▼
▲Posta elektroniko sistemak, birbidali eta biltze sisteman oinarritzen dira, beraz, ez da nahitaezkoa sistemaren bi muturrak aldi
== Posta elektronikoaren jatorria ==
E-mailaren sorrera [[Internet]]<nowiki/>arena baino antzinakoa da. Lehen aurrekaria 1962an daukagu [[Massachusetts Institute of Technology|Massachusettsko Teknologia institutuak]] lehenengo aldiz ordenagailu bat erosi zuenean, [[IBM PC|IBM 7090]] [[Ordenagailu|ordenagailua]] erabiltzaile askoren
Gaur egun mezu bezala onartzen dugun e-maila lehen aldiz 1971n bidali egin zuten data sare baten bidez. Mezu honek soilik «QWERTYUIOP»
Tomlisonek berak erantsi zuen [[a bildu]]<nowiki/>aren (@) erabilera erabiltzailearen eta norakoaren erabiltzailearen kontuari dagokion ordenagailuaren arteko banaketa islatzeko. Ikur hau hautatu egin zuten ingelesez «at» irakurtzen delako, beraz «non» zegoen norakoaren erabiltzailearen kontua irakurri zitekeen.
20 ⟶ 25 lerroa:
== Helbide elektronikoak ==
Mezuak bidali edo jaso ahal izateko, beharrezkoa da posta kontu bat izatea. Aipatutako kontua
Hamaika forma desberdin daude posta elektroniko kontu bat egiteko.
* Enpresek eta administrazioek eskaini egiten
* Ikasketa lekuek, bereziki
*Etxeko eremuan, Erailtzaileak Internetaz hornitzen dituzten enpresek, normalean, kontu bat edo pare bat ematen dituzte.
*Badaude ere posta zerbitzua diru kopuru baten truke ezartzen dutenak
*
== Funtzionamendua ==
[[Fitxategi:Cómo_funciona_el_e-mail.svg|thumb|E-mailaren funtzionamendua]]Irudian dagoen adibidean, '''Anak''' (''ana@a.org'') '''Beari''' (''bea@b.com'') e-mail bat bidaltzen dio. Bakoitzak norberaren posta elektronikoa zerbitzari desberdin batean dauka oinarrituta, Anak, a.org zerbitzarian eta Beak, b.com zerbitzarian. Bi zerbitzariak
Honako pausu hauek gertatzen dira prozesuan:
# ''Anak'' mezua idatzi egiten du, mezu elektronikoko bezero batekin.(Bezero elektronikoak ordenagailuen softwareak dira, mezuak irakurri eta idazteko erabiltzen dira, e-mailak bezeroan gorde egiten dira eta askok ez dute interneten beharrik erabiltzailearen mezuak erakutsi edo mezu berriak bidaltzeko prest gordetzeko) [[SMTP|SMTP protokoloaren]] komunikatu egiten da posta zerbitzariarekin (smtp.a.org zerbitzariarekin), honek mezua jaso eta hartzaileari bidaltzeko ordena jasotzen du.
# smtp.a.org zerbitzariak b.com domeinua daukan erabiltzaile bati mezu bat eman behar dio baina zerbitzariak ez daki zein den erabiltzailearen odenagailua, horretarako, bere sarearen CNS zerbitzarian kontsultatu egin behar du DNS protokoloa erabiltzen.
# Eskaera honen DNS-aren erantzuna domeinu baten izena izango da, Bea adibidez. Kasu honetan, mx.b.com.
# SMTP zerbitzariak, (smtp.a.org) jada, mx.b.com-ekin konektatu daiteke eta mezua eman ahal dio, berriz SMTP protokoloa erabiltzen da kasu honetan.
# Beak berriz bere ordenagailua pizterakoan, softwarea martxan jartzen denean, zerbitzariak ordenagailuan gorde egiten ditu heldu egin zaizkion mezu guztiak, eta
Asaldutako prozesua gertatu daitekeen gertakizunik sinplifikatuena da.
48 ⟶ 53 lerroa:
E-maila gaur egun biziki onartuta dago enpresa, gobernu eta gobernutik kanpoko erakundeentzat. E-eboluzioaren gai garrantzitsuenetarikoa da, komunikazioa gauzatzeko, Internet-en oinarrituz.
2010 an egindako ikasketa batek islatu zuen, estatu batuarren % 83 aren ustez e-maila beharrezkoa
Hona hemen enpresa eta erakundeentzat ekarritako onurak:<ref>{{Erreferentzia|izenburua=8 Things Email Is Good For|hizkuntza=en-US|data=2011-02-10|url=https://timemanagementninja.com/2011/02/8-things-email-is-good-for/|aldizkaria=Time Management Ninja|sartze-data=2018-11-27}}</ref>
* Logistika erraztea
* Sinkronizazioarekin laguntzea
* Kostu ekonomikoak murriztea
65 ⟶ 70 lerroa:
==== Mugikorrak ====
Gaur egun [[Telefono adimentsu|''smartphone'']] guztietan aurkitu daiteke mezu elektronikoak irakurtzeko hainbat aplikazio. Askotan "[[Aplikazio informatiko|app]]" batzuk e-maila eskatu egiten dute fidagarritasuna handiagotzeko.
2011an munduan 1.4 bilioi email erabiltaile zeuden eta egunero 50 bilioi [[Zabor-posta|spamik]] gabeko e-mail bidaltzen ziren.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Encyclopedia of social networks|argitaletxea=Sage|data=2011|url=https://www.worldcat.org/oclc/698728403|isbn=9781452266503|pmc=698728403|sartze-data=2018-11-27}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=The ultimate mobile email statistics overview|hizkuntza=en-US|url=https://www.emailmonday.com/mobile-email-usage-statistics/|aldizkaria=www.emailmonday.com|sartze-data=2018-11-27}}</ref>
== E-mail zerbitzariak ==
Gaur egun
* [[Gmail]]: [[webmail]], [[POP3]] eta [[IMAP]]
85 ⟶ 90 lerroa:
*[[IMAP]]
*[[Domeinu]]
== Erreferentziak ==
|