Oneka Ortitz Iruñekoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-thumb|right +thumb)
No edit summary
1. lerroa:
{{nabarmendutako artikulua}}
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
{{Agintari infotaula
'''Oneka Ortitz''' ({{circa|[[848]] inguru}} – [[890]] eta gero)<ref name="Stasser 815">[[#Sta99|Stasser 1999]], [http://books.google.com/books?id=_XCIsEyrT10C&pg=PA815 815–816. orr.]</ref> [[Iruñeko Erresuma]]ko [[baskoi]] printzesa bat izan zen.<ref name="Barrucand">[[#Bar99|Barrucand & Bednorz 1999]], [http://books.google.com/books?id=gyTqAAAAMAAJ&q=grandmother 51. orr.]</ref> [[Orti I.a Gartzez]] erregearen eta haren emazte [[Auria (Iruñeko erregina)|Auriaren]] alaba. Oneka jaio zenean, hau da, [[848]]. eta [[850]]. urteen bitartean, ia [[Iberiar penintsula]] osoa [[musulmanek Iberiar penintsula konkistatzea|omeiatar etxearen]] eskuetan zegoen. Iparraldeko [[Asturiasko Erresuma|Asturias]] eta Iruñeko Erresumak baino ez zeuden [[kristautasun|kristauen]] eskuetan, [[Kordoba]]tik zetorkien mehatxua jasan arren. Oneka [[Eneko Aritza]] bere birraitonak sorturiko [[Aritza leinu]]ko kidea izan zen.<ref>[[#Sal08|Salas Merino 2008]], [http://books.google.com/books?id=s-YxL2tIbEgC&pg=PA90 p. 90]</ref>
| izena = Oneka Ortitz
| kargua = Iruñeko infanta
| 1data1 = Izen osoa
| 1data2 = Jaiotzekoa: Oneka<br />Arabierazko izena: Durr (در)
| 1data3 = Leinua
| 1data4 = Jaiotzekoa: [[Aritza etxea]]<br />Ezkontza-ahaidetasuna: [[Omeiatar Kaliferria|Omeiatarren etxea]]
| jaiodata = 848/850
| jaiolekua = ?
| hildata = ?
| hillekua = ?
| afiliazioak =
| ezkontidea = [[Abd Allah I.a Kordobakoa|Abd Allah Kordobakoa]] (862/863)<br />[[Aznar Antso Larraungoa|Azeari Antso Larraungoa]] (882/883)
| senideak = [[Orti I.a Gartzez]] (aita)<br />[[Auria (Iruñeko erregina)|Auria]] (ama)
| seme-alabak = Muhammad ibn Abd Allah<br />al-Baha'<br />Fatima Gaztea<br />Antso<br />[[Tota Aznar]]<br />[[Antsa Aznar]]
| egoitza = [[Iruñea]] eta [[Kordoba]]
| dirutza =
| erlijioa = [[Kristautasun]]a<br />[[Islam]]a
| sinadura =
| web =
| oharrak =
}}
'''Oneka Ortitz''' ([[848]] inguru – [[890]] eta gero)<ref name="Stasser 815">[[#Sta99|Stasser 1999]], [http://books.google.com/books?id=_XCIsEyrT10C&pg=PA815 815–816. orr.]</ref> [[Iruñeko Erresuma]]ko [[baskoi]] printzesa bat izan zen.<ref name="Barrucand">[[#Bar99|Barrucand & Bednorz 1999]], [http://books.google.com/books?id=gyTqAAAAMAAJ&q=grandmother 51. orr.]</ref> [[Orti I.a Gartzez]] erregearen eta haren emazte [[Auria (Iruñeko erregina)|Auriaren]] alaba. Oneka jaio zenean, hau da, [[848]]. eta [[850]]. urteen bitartean, ia [[Iberiar penintsula]] osoa [[musulmanek Iberiar penintsula konkistatzea|omeiatar etxearen]] eskuetan zegoen. Iparraldeko [[Asturiasko Erresuma|Asturias]] eta Iruñeko Erresumak baino ez zeuden [[kristautasun|kristauen]] eskuetan, [[Kordoba]]tik zetorkien mehatxua jasan arren. Oneka [[Eneko Aritza]] bere birraitonak sorturiko [[Aritza leinu]]ko kidea izan zen.<ref>[[#Sal08|Salas Merino 2008]], [http://books.google.com/books?id=s-YxL2tIbEgC&pg=PA90 p. 90]</ref>
 
Bere bizitzari buruzko informazioa erabat lausoa da. Xehetasun biografikoak bi iturrietatik datozkigu: alde batetik [[Rodako kodexa]] eta bestetik [[Al-Andalus|andalustar]] historialari musulmanen kronikak. Azken hauek Oneka deitzeko '''Durr''' (در) bere [[arabiera]]zko [[izen berezi]]a erabiltzen dute, [[euskara]]z "perla" esan nahi duena. Oneka omeiar etxearen kide batekin ezkontzeagatik ezaguna da. Nahiz eta buruzagi musulman eta bere esklabo-ohaide kristau arteko ezkontzak arruntak izan, Onekarena printzesa kristau eta agintari musulman arteko ezkontza gutxienetariko bat da.<ref name="Jayyusi 463">[[#Jay92|Jayyusi 1992]], [http://books.google.com/books?id=cbfORLWv1HkC&pg=RA1-PA463 463. orr.]</ref> Bere ezkontzak Iberiar penintsula gobernatzen zuten familia kristau eta musulman nagusien arteko harremanak sortu zituen, aritzatarren eta omeiatarren arteko aliantza eratuz<ref name="Faro Carballa">[[#Far07|Faro Carballa eta besteak 2007]], [http://www.google.com/search?tbs=bks%3A1&tbo=1&q=Onneca+rama+parentesco+Arista+Omeyas 102. orr.]</ref>. Ezkontza honen ondorio politikoek Oneka beraren heriotza igaro zuten.