Alfontso XII.a Borboikoa (Espainia): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
1. lerroa:
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
{{Agintari infotaula
'''Alfontso XII.a Borboikoa''' (izen osoa [[gaztelania]]z: ''{{lang-es|Alfonso Francisco Fernando Pío Juan de Maria de la Concepcion Gregorio Pelayo de Borbon y Borbon''}}; [[Madrilgo Errege Jauregia]], [[Madril]], [[1857]]ko [[azaroaren 28]]a - [[El Pardo]], [[1885]]eko [[azaroaren 25]]a), '''''Baketzailea''''' ezizenez, [[Espainia]]ko errege izan zen [[1875]]etik [[1885]]era bitartean. [[Elisabet II.a Espainiakoa]]ren eta honen senarra Frantzisko Asiskoa Borboikoaren semea zen. [[Borboien berrezarkuntza (Espainia, 1874-1931)|Borboien berrezarkuntzaren]] lehen erregea izan zen, 27 urterekin [[tuberkulosi]]ak hil zuen arte. Haren hil ondoko seme [[Alfontso XIII.a Espainiakoa|Alfontso]] izan zen ondorengo erregea, adin txikikoa zen bitartean Alfontso XII.aren alarguna [[Maria Kristina Austriakoa|Maria Kristina]] erreginordea izan bazen ere.
| trataera =
| izena = Alfontso XII.a Borboikoa
| irudia = AlfonsXII.jpg
| tamaina = 230px
| irudioina =
| kargua = [[Espainiako errege-erreginen zerrenda|Espainiako erregea]]
| hasiera = [[1874]]ko [[abenduaren 29|abenduak 29]]
| bukaera = [[1885]]ko [[azaroaren 25|azaroak 25]]
| aurrekoa = [[Francisco Serrano]] <small>([[Espainiako Lehen Errepublika|Errepublikako]] lehendakaria)</small>
| ondorengoa = [[Alfontso XIII.a Espainiakoa]]
| jaiodata = [[1857]]ko [[azaroaren 28]]a
| jaiolekua = [[Madrilgo Errege Jauregia]] [[Madril]], [[Espainia]]
| hildata = [[1885]]eko [[azaroaren 25]]a
| hillekua = El Pardoko Errege Jauregia [[Madril]], [[Espainia]]
| ezkontidea = <Li><small>
* [[Maria de las Mercedes Orleansekoa]] ([[1878]])
* [[Maria Kristina Austriakoa|Maria Kristina Habsburgo-Lorenakoa]]<br />([[1879]]-[[1885]])</small>
| senideak = '''Aita''': Frantzisko Asiskoa Borboikoa<br />'''Ama''': [[Elisabet II.a Espainiakoa]]
| seme-alabak =<Li>
* [[Maria de las Mercedes Borboikoa eta Habsburgo-Lorenakoa|Maria de las Mercedes]]
* [[Maria Teresa Borboikoa|Maria Teresa]]
* [[Alfontso XIII.a Espainiakoa|Alfontso]]
| erlijioa = [[Katolizismo|Katolikoa]]
| sinadura = FirmaAlfonsoXii.JPG
| web =
| oharrak =
}}
'''Alfontso XII.a Borboikoa''' (izen osoa [[gaztelania]]z: ''Alfonso Francisco Fernando Pío Juan de Maria de la Concepcion Gregorio Pelayo de Borbon y Borbon''; [[Madrilgo Errege Jauregia]], [[Madril]], [[1857]]ko [[azaroaren 28]]a - [[El Pardo]], [[1885]]eko [[azaroaren 25]]a), '''''Baketzailea''''' ezizenez, [[Espainia]]ko errege izan zen [[1875]]etik [[1885]]era bitartean. [[Elisabet II.a Espainiakoa]]ren eta honen senarra Frantzisko Asiskoa Borboikoaren semea zen. [[Borboien berrezarkuntza (Espainia, 1874-1931)|Borboien berrezarkuntzaren]] lehen erregea izan zen, 27 urterekin [[tuberkulosi]]ak hil zuen arte. Haren hil ondoko seme [[Alfontso XIII.a Espainiakoa|Alfontso]] izan zen ondorengo erregea, adin txikikoa zen bitartean Alfontso XII.aren alarguna [[Maria Kristina Austriakoa|Maria Kristina]] erreginordea izan bazen ere.
 
== Biografia ==
=== Lehen urteak ===
[[Fitxategi:Queen Isabella II with her three youngest daughters.jpg|thumb|190px|left|<small>Elisabet erregina bere hiru alabekin</small>]]
Alfontso [[Madrilgo Errege Jauregia]]n jaio zen [[1857]]ko [[azaroaren 28]]an. Gurasoak [[Elisabet II.a Espainiakoa|Elisabet II.a Borboikoa]] eta [[Frantzisko Asisko Borboikoa]] printzea izan zituen. Egia esateko, garaiko zurrumurruek Frantzisko homosexuala[[homosexual]]a zela zioten eta benetako aita Enrique Puig i Moltó kapitaina edo [[Francisco Serrano]] jenerala izan zitekeela uste zen, biak erreginaren maitale ezagunak baitziren<ref>[http://www.tiempodehoy.com/cultura/historia/el-nacimiento-escandaloso-de-alfonso-xii ''El nacimiento escandaloso de Alfonso XII''] Tiempodehoy.com</ref>.
 
Jaio bezain pronto, Alfontsok ''Asturiasko printzea'' titulua jaso zuen. Lau arreba izan zituen:
44 ⟶ 17 lerroa:
=== Deserrialdia ===
[[Fitxategi:Alfonso XII con el duque de Sesto.jpg|thumb|left|<small>Alfontso XII.a, irakasle izan zuen Sesto dukearekin</small>]]
[[1868]]an, artean haurra zelarik, haren ama [[1868ko Iraultza|''La Gloriosa'']] deitutako iraultzaren ondorioz destronatua izan zen eta, horrela, errege familia erbestera joan beharrean izan zen. Aspaldi bananduta zeuden zurrumurrua baieztatuz, errege-erreginak bakoitza bere aldetik bizitzen jarri ziren [[Paris]]en.
 
[[Europa]]ra irtetean, printze honek esperientzia berriak bizi izan zituen, hala frantsesa, austriarra edo ingelesa bezalako sistema politikoekin topo eginez. Gainera, Alfontso izan zen atzerriko ikastetxe eta akademia militarretan hezi zen lehenbiziko Asturiasko printzea. Aurreneko ikastetxea [[Paris]]ko Stanislas eskola izan zen. [[1869]]ko [[irailaren 29]]an, errege familia [[Geneva]]ra joan zen; bertan, banakako klaseak jaso zituen eta Akademia Publikora ere joan zen. Bere hezkuntzari jarraipena emanez, [[Viena]]ko Errege Akademia Inperial Teresiarrera joan zen. Azkenik, [[Ingalaterra]]ko Sandhursteko akademia militarrera ere joan zen. Herrialde honetan ezagutu zuen printzeak ingeles konstituzionalismoa. Alfontso eta Erreginaren arteko gutunen bidez jakin daiteke errege familia, garai hartan, jasaten ari zen egoera ekonomiko estuaren berri.
55 ⟶ 28 lerroa:
* [[Espainiako Lehen Errepublika|Lehen Errepublika]] ([[1873]]-[[1874]]).
 
Azken hau urtarrilean amaitu zen [[Manuel Pavía Rodríguez de Alburquerque|Pavía jeneralaren]] estatu kolpearen ondorioz eta, berriro ere, behin-behineko gobernuetako aroa hasi zen. Etapa historiko honetan zehar, Alfontsoren kausa [[Antonio Cánovas del Castillo|Antonio Canovas del Castillok]]k ordezkatu zuen gorteetan.
 
=== Espainiako errege ===
115 ⟶ 88 lerroa:
 
{{bizialdia|1857ko|1885eko|Alfontso 012}}
[[Kategoria:Madrildarrak]]
 
[[Kategoria:Espainiako errege-erreginak]]
[[Kategoria:Espainiako Borboi etxea]]
[[Kategoria:Madrildarrak]]
[[Kategoria:Tuberkulosiak hildakoak]]
[[Kategoria:Borboien berrezarkuntza Espainian]]