Bioespeleologia: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
|||
35. lerroa:
== Sailkapena ==
[[Fitxategi:Neobisium boui, grotte ruisseau Ribec 1.jpg|alt=Pseudoeskorpioia.|thumb|Pseudoeskorpioia.]]Lurpeko animalien lehen sailkapena 1849an argitaratu zuen J. C. Schiödtek (''Specimen Faunae Subterraneae''), animaliak koban zuten kokalekuaren arabera sailkatuz. 1854ean J. R. Schinerrek beste sailkapen bat proposatu zuen [[Adelberg|Adelsberg]]<nowiki/>eko haitzuloei buruzko artikulu batean : troglobioak (koba barruan exklusiboki bizi direnak), troglofiloak (ez direnak exklusiboki kobetan bizi) eta « aldi bateko biztanleak » (beste guztiak). Horretan oinarrituz Emil Racovitzak izenak behin betirako finkatuko zituen 1907an: troglobiak, troglofiloak eta trogloxenoak, gaur egunean indarrean dirauen sailkapena.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Spéléologie|izenburua=Biospélogie Montpellier|url=http://souterweb.free.fr/biospeleo/indexbiospeologie.htm|aldizkaria=souterweb.free.fr|sartze-data=2018-11-24}}</ref>
Beste sailkapen desberdinak ere egin daitezke:
42. lerroa:
* Ekosistemen arabera: sarrera guneak (René Jeannelen “asoziazio parietala”), [[gorotz]] multzoak, harri-bloke edo [[buztin]] multzoak, [[espeleotema]]<nowiki/>z estalitako hormak, lurpeko ur korronteak, geruza freatikoa...
* Lurpean bizitzeko gaitasunaren arabera: praktikoena eta erabiliena (trogloxenoak, troglofiloak, troglobioak).
===== Trogloxenoak =====
Trogloxenoak kanpoko animaliak dira, baina kobazuloetan bere bizitza zikloaren zati bat betetzen dutena. Adibidez neguan ([[hartz]]<nowiki/>ak, [[saguzar]]<nowiki/>rak), udan (herri tropikaletako batrazioak) edo babesteko ([[suge]]<nowiki/>ak, marruskariak, [[Opiliones|opilioi]]<nowiki/>ak, ''[[Steatornis caripensis]]'' txoria, edo [[gizaki]]<nowiki/>a bera). Kobazuloen faltan, tenperatura eta iluntasun baldintza egokia duten beste inguruneak ere erabil ditzakete (tunelak, [[meatze]]<nowiki/>ak, gela ezkutuak...).
===== Troglofiloak =====
| |||