Gimnospermo: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
27. lerroa:
===== Zamiaceae familia: =====
 
*''[[Dioon]], [[Bowenia]], [[Macrozamia]], [[Lepidozamia]], [[Encephalartos]], [[Stangeria]], [[Ceratozamia]], [[Microcycas]], [[Zamia]]''
 
=== Ginkgoidae azpiklasea ===
64. lerroa:
===== Pinaceae familia: =====
 
*''[[Zedro|Cedrus]], [[Pinu|Pinus]], [[Cathaya]], [[Picea]], [[Douglas izei|Pseudotsuga]], [[Laritz|Larix]], [[Pseudolarix]], [[Tsuga]], [[Nothotsuga]], [[Keteleeria]], [[Izei|Abies]]''
 
==== Araucariales ordena ====
74. lerroa:
===== Podocarpaceae familia: =====
 
*''[[Phyllocladus]], [[Lepidothamnus]], [[Prumnopitys]], [[Sundacarpus]], [[Halocarpus]], [[Parasitaxus]], [[Lagarostrobos]], [[Manoao]], [[Saxegothaea]], [[Microcachrys]], [[Pherosphaera]], [[Acmopyle]], [[Dacrycarpus]], [[Dacrydium]], [[Falcatifolium]], [[Retrophyllum]], [[Nageia]], [[Afrocarpus]], [[Podocarpus]]''
 
==== Cupressales ordena ====
84. lerroa:
===== Cupressaceae familia: =====
 
*''[[Cunninghamia]], [[Taiwania]], [[Athrotaxis]], [[Metasequoia]], [[Sekuoia luze|Sequoia]], [[Sekuoia erraldoi|Sequoiadendron]], [[Cryptomeria]], [[Glyptostrobus]], [[Taxodium]], [[Papuacedrus]], [[Austrocedrus]], [[Libocedrus]], [[Pilgerodendron]], [[Widdringtonia]], [[Diselma]], [[Fitzroya]], [[Callitris]] (incl. [[Actinostrobus]] and [[Neocallitropsis]]), [[Thujopsis]], [[Tuia|Thuja]], [[Fokienia]], [[Lawson altzifre|Chamaecyparis]], [[Callitropsis]], [[Altzifre|Cupressus]], [[Ipuru|Juniperus]], [[Xanthocyparis]], [[Calocedrus]], [[Tetraclinis]], [[Platycladus]], [[Microbiota]]''
 
===== Taxaceae familia: =====
 
*''[[Austrotaxus]], [[Pseudotaxus]], [[Hagin (zuhaitza)|Taxus]], [[Cephalotaxus]], [[Amentotaxus]], [[Torreya]]''
 
== Jatorria eta aniztasuna ==
Mila espezietik gora [[gimnospermo]] daude.[2]Gaur egun onartuta dago [[Karbonifero|karboniferoaren]] amaieran sortu zirela [[Lycopsido|lycopsidioen]] oihanak ordezkatuz eskualde tropikaletan.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Geology {{!}} GeoScienceWorld|hizkuntza=en|url=http://geology.geoscienceworld.org/cgi/content/abstract/38/12/1079|aldizkaria=geology.geoscienceworld.org|sartze-data=2018-11-15}}</ref><ref>{{Cite book|hizkuntza=|izenburua=Campbell and Reece; Biology, Eighth edition|urtea=|abizena=|izena=|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=|ISBN=}}</ref> Genomaren duplikazio baten eraginez gertatu zen gertakari hura duela 319 urte inguru.<ref>{{Cite news|url=|abizena=|izena=|izenburua=Jiao Y, Wickett NJ, Ayyampalayam S, Chanderbali AS, Landherr L, Ralph PE, Tomsho LP, Hu Y, Liang H, Soltis PS, Soltis DE, Clifton SW, Schlarbaum SE, Schuster SC, Ma H, Leebens-Mack J, Depamphilis CW (2011) Ancestral polyploidy in seed plants and angiosperms. Nature|data=|egunkaria=|formatoa=|hizkuntza=|sartze-data=}}</ref> [[Devoniar]] garaian agertu ziren lehen [[progimnospermoak]] eta, haiekin bat, hazidun landareak.
 
[[Koniferoak]] dira gimnospermoen artean talderik handiena, 65-70 genero eta 600-630 espeziek osatuta. Zurezko landareak dira eta gehienak hostoiraunkorrak dira.
 
[[Cycadales|Cycadak]] dira hurrengo talde ugariena, bi edo hiru familiekin, 11 generorekin eta 338 bat espezierekin. [[Cycadales|Cycada]] gehienak [[Klima tropikal|klima tropikaletan]] hazi dira . Gainerako bi taldeak 95-100 bat [[Gnetophyta|gnetalek]] eta [[Ginkgo|Ginkgo biloba]] espezieak osatzen dituzte.
 
== Erabilerak ==
[[Fitxategi:Cedar lumber cedarsolutions.ca.jpg|thumb|egur mintegia]]
Gimnospermoek, garrantzi handiko erabilera ekonomikoa dute. Konifero gehienak egurra egiteko eta papera eta [[erretxina]] ekoizteko erabiltzen diren zuhaitz motak dira. Gimnospermoen beste erabilera bat da, [[Xaboi|xaboia]], berniza, [[Azazkal-esmalte|azazkal-esmaltea,]] janaria, [[Gomagoxo|txiklea]] eta [[Perfumea|perfumeak]] sortzeko lehengaia izatea.
 
== Bizitza zikloa ==
[[Fitxategi:Gymnosperm life cycle (en).png|thumb|koniferoen bizitza zikloa]]
Gimnospermoek, [[esporofito]] gainartzaile izeneko bizitza zikloa dute. Honek esan nahi du, ia bizitza osoan zehar zelula diploideak dituztela. [[Gametofito|gametofitoak]], berriz, denbora gutxi irauten du. Bi mota desberdinetako esporak, [[mikroesporak]] eta [[megaesporak]], sortzen dira [[Pinaburu|pinaburuetan]]. [[Gametofito|Gametofitoak]] esporako hormaren barruan ugaltzen dira, heterospora motatako beste landareetan gertatzen den bezala. Polen aleak microesporetatik garatzen dira eta, azkenean, hazi-zelulak osatzen dituzte. [[Megagametofitoak]] megaesporetatik garatzen dira eta obuluaren barruan geratzen dira. Gimnospermoak hainbat [[arkegonio]] sortzen dituzte. hauek, gameto emea sortzen dute.
 
== Genetika ==
Lehen [[genoma]] gimnospermoa [[2013]]. urtean sekuentziatu zen. genoma hori [[Izei gorri|''Picea abies'']] izeneko espeziarena zen.
 
== Erreferentziak ==