16:14, 7 azaroa 2018ko berrikusketa aldatu Garridinsi (eztabaida \| ekarpenak) 25 edits t Formula matematikotik, formula kimikotara pasa (O2, O3...) Etiketa: Ikusizko Editorea: kommutatua ← Aurreko ezberdintasuna		00:14, 8 azaroa 2018ko berrikusketa aldatu desegin Lainobeltz (eztabaida \| ekarpenak) Administratzaileak 270.001 edits t →‎Lehenengo esperimentuak Hurrengo ezberdintasuna →
115. lerroa: === Lehenengo esperimentuak === [[Fitxategi:Philos experiment of the burning candle.PNG\|alt=\|ezkerrera\|thumb\|248x248px\|Filonen esperimentuak ondorengo [[Ikertzaile\|ikertzaileei]].]] [[Errekuntza\|Konbustio]] eta airearen arteko erlazioaren gainean egin zen lehenengo esperimentu ezagunetakoa, [[Bizantzioko Filon]]<nowiki/>ek garatu zuen [[K. a. II. ~~mendean~~mendea]]n. ''Pneumatika'' izeneko obran. Filonek ikusi zuen piztutako kandela baten gainean alderantziz jarritako ontzi bat jartzen bazen, eta ontzi horren lepoa urez inguratzen bazen, likidoaren zati bat ontziaren lepotik igotzen zela.<ref>{{Erreferentzia\|izena=Jastrow,\|abizena=Joseph.\|izenburua=Story of human error.\|argitaletxea=Ayer Co Pub\|data=1936\|url=https://www.worldcat.org/oclc/948821726\|isbn=0836905687\|pmc=948821726\|sartze-data=2018-11-01}}</ref> Esperimentu horren emaitzak ikusita, suposizio bat egin zuen, suposizio okerra hain zuzen ere. Suposizio horren arabera airearen zati bat sua [[Elementu klasikoak\|elementu klasikoan]] bilakatzen zen. Ondorioz, kristalen poroetatik ihes egiteko gai zen. Mende batzuk geroago, [[Leonardo da Vinci]]<nowiki/>k ikusi zuen airearen zati bat arnasketa eta konbustioan kontsumitzen dela.<ref name=":0">Cook, Gerhard A.; Lauer, Carol M. (1968). «"Oxygen"». ''The Encyclopedia of the Chemical Elements'' (en inglés). Nueva York: Reinhold Book Corporation. p. 499. <small>LCCN 68-29938</small></ref> [[XVII. mendea]]<nowiki/>ren amaieran, [[Robert Boyle]]<nowiki/>k airea konbustiorako beharrezkoa dela egiaztatu zuen. [[John Mayow]] kimikari ingelesak, Boyleren lana perfekzionatu zuen konbustioa emateko airearen zati bat, ''spiritus nitroaereus'' edo ''nitroaereus'' izena eman ziona, besterik ez dela behar adieraziz.<ref name=":1">contribuidores de la ''Britannica'' (1911). «John Mayow». ''[[Encyclopædia Britannica\|Encyclopaedia Britannica]]'' (en inglés) (11ª edición). Archivado desde el original el 5 de febrero de 2008. Noiz kontsultatua: 2012ko uztailaren 22a.</ref> Esperimentu batean aurkitu zuen bai sagu zein piztutako kandela bat ur gainean jarritako edukiontzi itxi batean jartzen badira, ura edukiontzitik gora igotzen dela, eta ur horrek airearen hamalauren bat ordezkatzen duela kandela itzali edo sagua hil baino lehen.<ref name=":2">{{Erreferentzia\|izena=Stine, William\|abizena=R.\|izenburua=Applied chemistry\|argitaletxea=D.C. Heath\|data=1994\|url=https://www.worldcat.org/oclc/30319088\|edizioa=3rd ed\|isbn=0669327271\|pmc=30319088\|sartze-data=2018-11-01}}</ref> Horren ondorioz, ''nitroaereus''a arnasketa zein konbustio bidez kontsumitzen dela suposatu zuen.

Oxigeno: berrikuspenen arteko aldeak