Funtzio harmoniko: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
= Funtzio harmonikoa =
[[Matematika|Matematiketan]], n aldagaietako funtzio erreal bati D-rekiko funtzio harmonikoa deitzen zaio bi baldintza betetzen baditu:
 
# DrenD-ren gainean lehengo eta bigarren ordeneko deribatuak[[Deribatu|deribatua]]<nowiki/>k jarraiak izatea .
# [[Laplace-ren ekuazioa]] betetzea.
 
Hau da,
19. lerroa:
"Funtzio harmoniko" terminoaren erabilera funtzio hauek izendatzeko ez dauka zerikusirik "harmoniko" terminoaren esanahiarekin, lotura honen jatorria, matematikaren bilakaera historikoarekin lotuta dago.
 
Harmoniko terminoa, [[Mugimendu harmonikoa|mugimendu harmonikotikharmoniko]]<nowiki/>tik dator. Mugimendu harmonikoa atezuan dagoen soka batek egiten dituen mugimendu ondulatorioari deritzo. Mugimendu honen ekuazio diferentzialarentzako soluzioa, [[sinu]] eta kosinuen[[kosinu]]<nowiki/>en funtzioekin idatz daiteke, honen ondorioz funtzio hauei (sinu eta kosinuari)"harmonikoak" deitzen zaie. Modu berdintsuan baino dimentsioak igoz, [[harmoniko esferikoak]] definitu ahal ditugu. Funtzio hauek, funtzio harmonikoak definitzen dituzten bi baldintzak betetzen zituztela konturatu ziren. Geroztik, baldintza hauek betetzen dituzten funtzio guztiei funtzio harmonikoak deitzen zaie.
 
== Adibideak ==
[[Zenbaki erreal|Aldagai erreal]] batekin lan egiten badugu, Laplaceren ekuazioaren emaitzak sinusoideak dira beti, hots, sinu eta kosinuen arteko konbinazioa linealak. Dimentsio handiagoetan eta [[Zenbaki konplexu|aldagai konplexuekin]] lan egiten dugunean emaitzak konplexuagoak izan daitezke. Hemen zenbait adibide aurkezten dira:
 
=== Funtzio harmonikoak bi aldagaiekin ===
 
* Edozein [[Funtzio holomorfo|funtzio holomorforen]] parte erreal eta irudikaria
* <math>R^2-{0}</math> eremuan definituta dagoen <math>f(x,y)=ln(x^2 + y^2)^{1/2}</math> funtzioa.
 
== Loturak analisi konplexuarekin ==
(ikusi: [[analisi konpexua]])
 
Edozein funtzio holomorforen parte erreal eta irudikaria funtzio harmonikoak dira. Honen ondorio zuzena edozein funtzio holomorfok, Cauchy-Riemann-en ekuazioak betetzen dituela da. Egoera honetan harmoniko konjokatuak direla esaten da.