Isomero: berrikuspenen arteko aldeak

'''Isomeroak''' [[formula kimiko]] berdina izanda (hau da,molekulan [[atomo]] proportziomota berabereko izandakopuru molekularenbera barruanizanda) egitura kimiko ezberdina duten [[konposatu kimiko]]ak dira. IsomeriagatikEta ezberdintasun honegatik, hau da, isomeriagatik, molekula hauek ezaugarri [[Fisika|fisiko]]-[[Kimika|kimiko]] ezberdinak dituzteizan ditzakete, nahiz eta formula bera izan.

Adibide bat jartzearren [[etanol|alkohol etilikoa]] eta [[eter dimetiliko]]a isomeroak dira, euren formula C₂H₆O delako. [[Kimika organiko]]an isomeria oso ohikoa da, baina gerta daiteke ere [[kimika ez-organiko|kimika inorganikoan]] ere, adibidez [[trantsizio-metal|trantsiziozko metalenmetaletatik]] sortzen diren [[Konplexu (kimika)|konplexuen]] artean.

[[Molekula]] baten ezaugarriak eta propietate[[Propietate kimikoakfisiko|propietateak]] interpretatu ahal izateko, ez da nahikoa [[Formula kimiko|formula]] enpirikoa jakitea, [[molekula]] barnean [[Atomo|atomoenatomoek]] kokapenahartzen duten kokapenaa ere ezagutu behar da.Atomoen kopuruak[[Atomo]] soilikmota eta kopuruak ez duezik, eragitenhauen ordenazioak, kokapenak eta [[gaiLotura kimiko|subtantzialoturek]] batenere izaeran,eragiten atomobaitute horien[[gai ordenazioakimiko|subtantzia]] erebaten kontuan hartu beharrekoa daizaeran.''']'''

Oinarritzat [[karbono]]-[[Hidrogeno|hidrogenozko]] hezurdurak dituzten [[Molekula|molekuletan]] agertzen da hau. Isomero [[Organiko|organikoak]] bi multzo nagusitan bana ditzakegu: [[Egiturazko isomero|egiturazko isomeroak]] eta [[Isomero optiko|isomero optikoak]], hauen barnean azpiatal ugari bereizi daitekeelarik eta bakoitzak bere ezaugarri eta [[Propietate fisiko|propietateak]] ditudituelarik.

[[Molekula]] diferenteakezberdinak dira, konposizio eta konstituzio berdina dute baina [[Atomo|atomoen]] kokapen espaziala desberdinaezberdina da. [[Isomero]] batetik besterabestea pasatzekolortzeko [[Lotura kimiko|lotura]] bat apurtu behar da (behar den [[energia]] handia dabehar delarik), [[Isomero|isomeroak]] fisikoki banagarriak dira. Bi taldetanazpitalde banatzen diradituzte: [[Isomeria geometriko|isomeria geometrikoa]] eta [[Isomeria optiko|isomeria optikoa]].

[[Molekula|Molekulan]] [[Lotura kimiko|lotura]] bikoitz bat edo eraztun bat dagoenean ematen da, [[Karbono|karbonoakarbonoari]]<nowiki/>ri lotuta dauden [[atomo|atomoen]]<nowiki/>en errotazio askea eragozten duelako. Horregatik, kokapen espazial desberdina eman daiteke, [[molekula]] desberdinakezberdinak sortuz. Isomeria hau desagertzen da [[karbonoKarbono]] batek bi [[Funtzio talde|talde berdineifuntzional]] berdin baditu lotuta, isomeria hau ez da badagoagertzen.

[[Alkeno|Alkenoetan]]<nowiki/>etan: [[Lotura kimiko|Lotura]] bikoitz [[estereogeniko]] bat dagoenean ematen da. Erreferentzia plano batekiko ([[Lotura kimiko|lotura]] bikoitzaren bi [[Karbono|karbonoak]] hartzen dituena) erreferentziako bi ligandoakordezkatzaileak alde berean, '''cis''' edo kontrako aldeetan, '''trans''' daudela adierazten dute. Gehienetan, erreferentzia-ligandoakordezkatzaileak berdinak dira, H[[Hidrogeno|hidrogeno atomoak]] adibidez.

<nowiki/>[[Fitxategi:Cis-trans-2-Buten Fi.svg|thumb|255x255px]]

Eraztunetan: Bi zentro [[estereogeniko]] dituen [[Molekula|konposatuetan]] ematen da. Kasu honetan, erreferentzia planoa eraztuna izango da eta erreferentziakoerreferentziazko bi ligandoakordezkatzaileak alde berean, '''cis''' edo kontrako aldeetan, '''trans''' daudela adierazten dute.

HiruAlkenoaren lotura bikoitzean hiru edo lau ordezkatzaile desberdinezberdin agertzen direnean alkenoaren lotura bikoitzean erabiltzen da. [[Karbono]] bakoitzaren ordezkatzaileen lehentasuna kalkulatzen da Cahn-, Ingold- eta Prelog-en arauak jarraituz. E/Z hizkiak alemaniaretikalemanetik datoz, Z ''zusammen'' hitzatik dator, lkarrekin esan nahi duena eta E ''entgegen'' hitzatik dator, kontrako esan nahi duena.