Isomero: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
{{Lanean|Mariaetx EHU}}
[[Fitxategi:ISOMEROAKIsomeroak.jpg|thumb|395x395px389x389px|Isomeroen eskema laburrasailkapena]]
'''Isomeroak''' [[formula kimiko]] berdina izanda (hau da, [[atomo]] proportzio bera izanda molekularen barruan) egitura kimiko ezberdina duten [[konposatu kimiko]]ak dira. Isomeriagatik molekula hauek ezaugarri ezberdinak dituzte, nahiz eta formula bera izan.
 
32. lerroa:
[[Fitxategi:Ethane conformation.gif|thumb|[[Etano]]aren forma ezberdinak, isomeria konformaziolaren adibide bat]]
==== Isomeria konfigurazionala ====
[[Molekula]] diferenteak dira, konposizio eta konstituzio berdina dute baina atomoen kokapen espaziala desberdina da. Isomero batetik bestera pasatzeko [[Lotura kimiko|lotura]] bat apurtu behar da (behar den energia handia da), isomeroak banagarriak dira. Bi taldetan banatzen dira: isomeria geometrikoa eta isomeria optikoa.
 
===== Isomeria geometrikoa =====
Lotura bikoitz bat edo eraztun bat dagoenean ematen da, karbonoari[[Karbono|karbonoa]]<nowiki/>ri lotuta dauden atomoen[[atomo]]<nowiki/>en errotazio askea eragozten duelako. Horregatik, kokapen espazial desberdina eman daiteke, [[molekula]] desberdinak sortuz. Isomeria hau desagertzen da [[karbono]] batek bi talde berdinei lotuta badago.
 
====== Cis-trans ======
Alkenoetan[[Alkeno]]<nowiki/>etan: Lotura bikoitz estereogeniko bat dagoenean ematen da. Erreferentzia plano batekiko (lotura bikoitzaren bi karbonoak hartzen dituena) erreferentziako bi ligandoak alde berean, '''cis''' edo kontrako aldeetan, '''trans''' daudela adierazten dute. Gehienetan, erreferentzia-ligandoak berdinak dira, H atomoak adibidez.
[[Fitxategi:Cis-trans-2-Buten Fi.svg|thumb|255x255px]]
 
45. lerroa:
 
====== E/Z ======
Hiru edo lau ordezkatzaile desberdin agertzen direnean alkenoaren lotura bikoitzean erabiltzen da. [[Karbono]] bakoitzaren ordezkatzaileen lehentasuna kalkulatzen da Cahn-, Ingold- eta Prelog-en arauak jarraituz. E/Z hizkiak alemaniaretik datoz, Z ''zusammen'' hitzatik dator, lkarrekin esan nahi duena eta E ''entgegen'' hitzatik dator, kontrako esan nahi duena.
 
Lehentasun handieneko bi ordezkatzaileak alde berean badaude, Z izango da. Aldiz, lehentasun handieneko bi ordezkatzaileak kontrako aldean badaude, E izango da.