Daniel Defoe: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
No edit summary
1. lerroa:
'''Daniel Defoe''', jaiotzez Daniel Foe, ([[Londres]], [[1660|1660ko]] [[Urriaren 10|urriaren 10a]] ? - [[Londres]], [[1731|1731ko]] [[Apirilaren 24|apirilaren 24a.]] ), kazetariZalantza dago bere jaio eta heriotza datarekin. Kazetari eta nobela idazle famatua izan zen. Mundu osoan zehar ezaguna izan zen haren [[Robinson Crusoe|''Robinson Crusoe'']] nobelagatik. [[Erresuma Batua|Erresuma Batuko]] nobela errealistaren fundatzailetzat jotzen da. <ref>{{Cite web|url=http://www.aboutenglish.it/englishpress/defoe.htm|izenburua=Daniel Defoe (1660? - 1731)|sartze-data=2018-06-01|egunkaria=|aldizkaria=English Press, Then and Now|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>Prentsa ekonomikoa idatzi zuen lehenengo idazle ezaguna da.<ref>{{Cite book|hizkuntza=|izenburua=Letters to John Law|urtea=2012|abizena=Adams|izena=Gavin John|orrialdeak=liii-lv|orrialdea=|argitaletxea=Newton Page|ISBN=ISBN 978-1-934619-08-7}}</ref>
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
 
'''Daniel Defoe''', jaiotzez Daniel Foe, ([[Londres]], [[1660|1660ko]] [[Urriaren 10|urriaren 10a]] ? - [[Londres]], [[1731|1731ko]] [[Apirilaren 24|apirilaren 24a]]), kazetari eta nobela idazle famatua izan zen. Mundu osoan zehar ezaguna izan zen haren [[Robinson Crusoe|''Robinson Crusoe'']] nobelagatik. [[Erresuma Batua|Erresuma Batuko]] nobela errealistaren fundatzailetzat jotzen da. <ref>{{Cite web|url=http://www.aboutenglish.it/englishpress/defoe.htm|izenburua=Daniel Defoe (1660? - 1731)|sartze-data=2018-06-01|egunkaria=|aldizkaria=English Press, Then and Now|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>Prentsa ekonomikoa idatzi zuen lehenengo idazle ezaguna da.<ref>{{Cite book|hizkuntza=|izenburua=Letters to John Law|urtea=2012|abizena=Adams|izena=Gavin John|orrialdeak=liii-lv|orrialdea=|argitaletxea=Newton Page|ISBN=ISBN 978-1-934619-08-7}}</ref>
 
== Biografia ==
Daniel Foe [[Londres|Londresen]] jaio zen St. Giles Cripplegate parrokia inguruan, baina data eta lekua ez dakizkigu ziurtasunez. Gurasoak Alice eta James Foe izan ziren. Aita James The Worshipful Company of Butchers izeneko harakinen gremioko kidea eta argizariak egiten irabazten zuen bizitza. Presbiteriano zorrotza, haren iritziek eragina izango zuten gerora semeagan. Askotan, gurasoen sinesmen erlijiosoak ez zetozen bat Ingalaterrako Elizarekin. Danielek erantsiko zion abizenari “de”  ponpoxo hura eta, behin baino gehiagotan, De Beau Faux sendikoa zela esan ohi zuen.<ref>{{Cite web|url=https://www.gradesaver.com/author/daniel-defoe/|izenburua=Biography of Daniel Defoe|sartze-data=2018-06-01|egunkaria=|aldizkaria=Gradesaver|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref> Bere ama, Annie, bera 10 urte zituenean hil zen. <ref>{{Cite book|hizkuntza=|izenburua=The Life of Daniel Defoe|urtea=2015|abizena=John J.|izena=Richetti|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=Wiley-Blackwell|ISBN=978-1-119-04530-4}}</ref>
 
Londresko Charles Morton eskolan ikasi zuen, baina ministroa izatea nahi ez zuenez, akademia utzi eta Daniel Defoe gazteak merkatari lanetan murgildu zen -galtzerdiak, artilezko gaiak edo ardoa salduz- eta Europan zehar bidaiatu. Nahiz eta anbizio handiko gizona izan negozioak ez zitzaizkion oso ondo atera, zor asko izan zituen eta horrek  kartzelara ere eraman zuen uneren batean.<ref>{{Cite web|url=https://www.armiarma.eus/unibertsala/defoe/|izenburua=Robinson Crusoe. Liburuaren sarrera|sartze-data=2018-06-01|egunkaria=|aldizkaria=Armiarma|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>
 
[[1684|1684an]], Mary Tuffleyrekin ezkondu zen -eta 3.700 £-ko dotea jaso zuen-, etaasko bigarai semehartarako. Zorrak eta bostarazo alabapolitikoak izan zituzten.zituen, Zorrabaina trabahori handiaez zen arazo izan zenbere erlazioaezkontza aurrera50 urte irauteko eta bi seme eta bost alaba eramatekoizateko.
 
Zorrak ezin ordainduz, kartzelan egon behar izan zuen eta, [[1685|1685ean]], Monmoutheko dukearen aurkako matxinadan hartu zuen parte. Eliza batean ezkutatu zen matxinadak porrot egin zuenean eta hantxe ikusi zuen ''Robinson Crusoe'' izena harrian grabatuta, gerora mundu osoan ospea lortuko zuen eroi bihurtuko zuena. Oraingo honetan kartzelera joateaz libratu zen George Jeffreys magistratuak lagundu ziolako.
 
[[1688|1688an]], Guillermo Orangekoari lagundu zion eta, [[Europa]] osoan bidaiatu ondoren, gobernu berriaren kide izan zen 1695ean. 1696an teila eta adreiluen enpresa bat zuzendu zuen.{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
 
[[1701|1701ean]], lehen lana argitaratu zuen, "Egiazko ingelesa", Gilem III.a erregearen defentsan eta aurreiritzi nazionalei eraso eginez.