Eguberriak: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{Vikidia\|.*\}\} +)
2. lerroa:
{{beste erabilpenak|abendu eta urtarrileko jai-garaiari|abenduaren 25eko jaia|Eguberria}}
 
[[File:Christmas Decorations (4695258033).jpg|thumb|300px|'''Eguberrietan''' ohikoa denohiko [[Eguberrietako zuhaitz]]a.]]
 
'''Eguberriak''' edo '''Gabonak''' [[Eguberria|Eguberri]] aurreko egunetatik [[Epifania|Errege egunera]] bitarteko egunak eta egun horietan ospatzen diren jaiak dira, hala nola [[Gabon eguna]], [[Eguberria|Eguberri-eguna]], [[Gabonzahar]], [[Urteberri-egun]]a eta [[Epifania|Errege-eguna]]. XX. mendearen bigarren erdiaz geroztik, [[kontsumismo]]ak oparien ohitura hori bultzatu eta muturreraino eraman du, Eguberria kontsumismoaren jai nagusi bihurtzeraino: munduko gizarte kontsumistenetako erdi eta goi mailetako jendeek, urte sasoi horretan, diru kopuru handiak xahutzen dituzte opariak erosten eta [[oturuntza]]k prestatzen.
13. lerroa:
[[Fitxategi:Christmas Tree.JPG|thumb|Eguberriko zuhaitza.]]
 
Apaindura bereziek tradizio luzea dute historian zehar, eta Gabonetako hiru kolore nagusiak berdea (zuhaitzena), zuria (elurrarena) eta gorria (bihotzena eta Santa Clausena) dira. Gabonetako zuhaitza, hasteko, [[Alemania]]n erabiltzen hasi zen dirudienez, [[XVIII. mendea]]n. Ordutik, oso ohitura zabalduta dago munduan zehar [[izei]]a ipintzea ([[Douglas izei]]a ohikoena da), hala kalean nola etxean, hainbat apaingarrirekin, bolak, argiak eta abar. [[Douglas izei]]a da zehazki ohikoena. Internet erabiltzaile amorratuentzat sortu dira izei itxurako USBak eta baita elur-panpina itxurakoak ere.
 
Bestela, kaleetako argiaargi bereziak, jaiotzaren irudiak (Jesus, Maria, Jose, astoa, idia, aingeruak, artzainak, ardiak, Ekialdeko Aztiak eta abar), ezkilak, kandelak eta galtzerdiak apaingarri tipikoen artean ditugu.
 
=== Musika ===
Lehendabiziko Gabonetako ereserkiak [[Antzinako Erroma]]ren garaian sortu zituzten, [[IV. mendea]]ren inguruan. [[VIII. mendea|VIII.]] eta [[IX. mendea|IX. mendeetan]] mota honetakohorretako musika sartu zen Ipar Europako [[monasterio]]etan, eta [[XII. mendea]]n [[Paris]] aldeko monje batek herrikoi herri-abestietaranzko trantsizioa egin zuen, gaur egungo Gabon Kantak-kantak direnak. ''"Adeste Fidelis"'' ezaguna, adibidez, XVIII. mendean konposatutakoa bada ere, Erdi Aroko hitzek osatzen dute. Protestantismoaren barruan, bestela, [[Martin Luther]] gabon Gabon-kanten bultzatzailea izan zen, Aro Modernorako bidean.
 
[[Austria]]n eta [[XIX. mendea|XIX. mendeko]] hasieran ''"Stille Nacht, heilige Nacht"'' (''"Silent night"'', ''"Noche de paz"'' edo "Gau erdian"<ref> [http://www.euskarabidea.es/fitxategiak/dokumentuak/testuak/cancionero-entero.pdf Gabonetan, euskaraz ere bai!] Nafarroako Gobernua (2010) </ref>) abesti guztiz famatua konposatu zuten, eta urte batzuk geroago ''"Jingle Bells"'' sortu zuten [[Ameriketako Estatu Batuak|AEBetan]]. Bestela, "[[Hator hator]]" euskal abesti ezaguna [[Jesus Guridi]]k eginondu zuen.
 
Azkenik, nabarmentzekoaazpimarratzekoa da [[Viena]]n (Austria) hiriko Orkestra Filarmonikoak urtero [[urtarrilaren 1]]ean [[urteberri-egun]]ean egiten duen kontzertua, munduamundu osorako zuzenean ematen dutena. [[1939]]an emanaldi hau lehen aldiz egin zuten.
 
=== Opariak ===
 
 
Oso ohitura zaharra da munduan zehar umeei Gabonetan opariak ematekoa, bai eta helduen artean ere. Horretarako, klasikoa da misterio giroa sortzea oparien ekarlearen inguruan, eta horren adibide nagusia da mundu mailan hedatu den [[Bizarzuri]]ren irudia, anglosaxoi herrialdeetan ''Santa Claus'' izenarekin berrasmatua eta [[Frantzia]]n ''Aita Noel'' izenarekin jarraitua.
 
[[Espainia]]n eta LatinoamerikakoAmerikako herrialde batzuetan [[Errege Magoak]] pertsonaia garrantzitsuenak dira zeregin honetanhorretan, eta [[Euskal Herria]]n azken hamarkada hauetanhamarkadotan indarra hartu du [[Olentzero]]k.
 
{{Eguberriak}}