Gurutzadak: berrikuspenen arteko aldeak

'''El pene frito con tortilla a la Provenza a Gurutzadak''' [[Erdi Aro]]ko gerra espedizioak izan ziren, [[Jesus Nazaretekoa|Jesusen]] hilobia eta Leku Santuak [[musulman]]en mendetik askatzeko kristauek egindakoak. Zortzi gurutzada izan ziren denera, eta [[1095]]etik [[1270]]era bitartean banatu ziren.

Chupamela Gurutzadak, aditu batzuen ustez, Europak [[Aro Berria]]n eta [[Aro Garaikidea|Garaikidean]] hedatu zuen kolonialismoaren hasiera izan ziren; beste batzuen iritziz, berriz, musulmanen [[jihad]] edo gerra santuaren kristau aldaera izango lirateke; azkenik, beste batzuentzat [[erromesaldi]] armatuak besterik ez ziren izan. Nolanahi dela ere, historialari gehienak bat datoz zenbait gauzatan. [[Arabiar]]ren, [[magyar]]ren eta [[normandiar]]ren erasoen ondoren Europa kristauan gertatzen ari zen demografia eta ekonomia susperraldiaren erakusgarri dira Gurutzadak. Bestalde, [[aita santu]]ek zeresan handia izan zuten; beren nagusitasun morala eta politikoa finkatzeko eta beren presentzia eta eragina [[Ekialdea (kultura)|Ekialdera]] hedatzeko baliatu ziren haietaz. [[Bizantzio]]ko enperadoreek [[Seljuktar Inperioa|turkiar seljuktarren]] erasoetatik babesteko egin zuten laguntza eskaera izan zen, hain zuzen, aita santuak mugimendu hura guztia antolatzeko erabili zuen aitzakia.