Errege Bardea: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Zorion (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
227. lerroa:
[[Anfibio]]ak Bardean zehar sakabanatuta dauden putzu eta urtegietan soilik aurki ditzakegu. Ugariena [[ur-igel arrunt]]a (''Pelophylax perezi'') da, eta honekin batera [[apo ezproidun]]a (''Pelobates cultripes''), [[apo pikart]]a (''Pelodytes punctatus''), [[apo arrunt]]a (''Bufo bufo''), [[apo lasterkari]]a (''Epidalea calamita'') eta [[iberiar apo pintatu]]a (''Discoglossus galganoi'') ere daude.<ref name="biosfera"></ref> Kaudatuen artean berriz, [[uhandre marmolaire]]a (''Triturus marmoratus'') dugu.<ref name="sint">{{erreferentzia| url=https://gobiernoabierto.navarra.es/sites/default/files/documento_sintetico_bardenas.pdf | izenburua=Bases técnicas para el plan de gestión del lugar Bardenas Reales |sartze-data=2018-9-22 |argitaletxea=Gobierno Abierto de Navarra, gobiernoabierto.navarra.es}}</ref> [[Narrasti]]ei dagokienez, dentsitate handitan agertzen ez diren arren, hauen espezie-kopurua handi samarra da. Sugandiletan [[txaradi-sugandila]] (''Psammodromus algirus'') eta [[iberiar sugandila]] (''Podarcis hispanica'') ditugu, eta sugetan berriz, [[hegoaldeko suge leun]]a (Coronella girondica), [[Montpellierko suge]]a (''Malpolon monspessulanus''), [[eskailera-suge]]a (''Elaphe scalaris''), [[Lataste sugegorri]]aren (''Vípera latastei'') eta [[suge biperakara]] (''Natrix maura''); azken hau urtarra denez, putzu eta karkabetan bizi ohi da. Hauez gain, aipagarriak dira [[gardatxo]]a (''Timon lepidus''), [[eskinko hiruhatz]]a (''Chalcides striatus'') eta [[eskinko bostatz]]a (''Chalcides bedriagai'').<ref name="elhuyar1"></ref><ref name="biosfera"></ref> [[Idoi]] eta urtegi txikiak dira [[apoarmatu istilzale]]aren (''Emys orbicularis'') bizilekuak.<ref name="bon1"></ref>
 
Hegazti aipagarrienetako batzuk ingurune esteparioetara moldatuta dauden hainbat espezie ditugu. Ingurune honen berezitasun nagusia tamaina handiko landareen babesik eza denez, bertako espezieek egoera honihorri aurre egiteko baliagarri zaizkien hainbat moldaera garatu dituzte. Horregatik, harrapariek ikus ez ditzaten, zoruan kamuflatzeko balio duten [[lumaje]] arre kriptikoak izaten dituzte eta, gainera, korrika ihes egiten dute, hegan egitea beste aukerarik ez dagoenerako utziz. Arrunta da zenbait espeziek arrautza asko jartzeaerrutea, (harrapariek eragindako galerak konpentsatzeko), eta askoren txitak nidifugoak izatea, hau da, jaio eta denbora gutxira habiatik ihes egin eta ezkutatzeko gai izatea. Mota honetako espezieen artean, [[ganga azpizuriaazpizuri]]a ( ''Pterocles alchata ''), [[ganga azpibeltzaazpibeltz]]a ( ''Pterocles orientalis ''), atalarra[[atalar]]ra ( ''Burhinus oecdiemus ''), Nafarroan gelditzen diren [[basoilo handi bakarrak]] ( ''Otis tarda '') bakarrenetakoak, honen ahaide den [[basoilo txikiatxiki]]a ( ''Otis tetrax )'', Dupont[[Portugalgo hegatxabalapirripio]]a ( ''Chersophilus duponti ''), [[txoriandre pispoleta]] ( ''Callandrella rufescens ''), [[ezkai-txinboatxinbo]]a ( ''Sylvia conspicillata '') eta banaketa zabalagoa duten beste hainbat espezie ditugu,; ingurune honetan habia egiten duen harrapari bakarra [[mirotz urdinaurdin]]a ( ''Circus pygargus '') delarikda.<ref name="elhuyar1"></ref>
 
Dena dela, ez dira hauek Bardeako hegazti interesgarri bakarrak; beste habitatetan ere balio handiko espezieak aurki baititzakegu. Aipagarriak dira, adibidez, pinudiko [[zata lepagorrialepagorri]]a ( ''Caprimulgus ruficollis '') eta [[kuku mottodunamottodun]]a ( ''Clamator glandarius ''), labarretan habia egiten duten [[haitz-usoauso]]a ( ''Columba livia '') eta [[buztanzuri beltzabeltz]]a ( ''Oenanthe leucura '') edo hainbat harrapari, hala nola [[arrano txikiatxiki]]a ( ''Hieraëthus pennatus ''), [[arrano sugezaleasugezale]]a ( ''Circaëtus gallicus ''), [[arrano beltzabeltz]]a ( ''Aquila chrysaëtos ''), aztorea[[aztore (arrunt]]a (''Accipiter gentilis ''), [[belatz handiahandi]]a ( ''Falco peregrinus '') eta [[zuhaitz-belatzabelatz]]a ( ''Falco subbuteo ''). Kontutan hartzekoak dira, halaber, saizuria[[sai (zuri]]a (''Neophrom percnopterus ''), eta [[sai arreaarre]]a ( ''Gyps fulvus '') haratusteljaleen artean, eta hontza[[hontz erregeahandi]]a ( ''Bubo bubo ''), hontza[[hontz zuriazuri]]a ( ''Tyto alba '') eta [[mozolo arruntaarrunt]]a ( ''Athene noctua '') harraparigautar gautarrenharraparien artean.<ref name="elhuyar1"></ref>
 
Ugaztunen kasuan ere, beste animali talde guztiekin gertatzen den gauza bera gertatzen da. Hau da, nahikoa espezie-kopuru handia dagoen arren, espezie hauek ez dituzte oso populazio handiak osatzen. Talde honetako espezieen artean, hainbat mikrougaztun dugu, arruntenak landa-sagua ( Mus spretus ), soro-muxarra ( Elyomis quercinus ) eta satitsu arrunta ( Crocidura russula ) direlarik. Hauekin batera trikua ( Erinaceus europaeus ), aski ugaria den untxea ( Oryctolagus cunniculus ), basurdea ( Sus scrofa ) eta hainbat karniboro dago. Hauetarikugariena azeria ( Vulpes vulpes ) da, eta honekin batera basakatua ( Felis sylvestris ), erbinudea ( Mustela nivalis ), ipurtatsa ( Mustela putorius ), lepazuria ( Martes foina ) eta azkonar ( Meles meles ) bakanen bat ere aurki dezakegu.<ref name="elhuyar1"></ref>