Wikipedia

Bizkaia: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
An13sa (eztabaida | ekarpenak)
45.647 edits
t clean up using AWB
623. lerroa:
 
* Gasteizera
** Bilbotik -– [[La Unión (garraio enpresa)|La Union]]
** Durangotik -– [[Continental Auto]]
* Iruñeara -– [[La Burundesa]] -– La Union.
* Donostiara -– [[Pesa]] eta [[Alsa]]
* Hendaiara - [[Alsa]]
* Arrasate, Bergara... -– [[Pesa]]
 
Euskal Herritik kanpora ere Bilbotik egin daitezke hainbat bidaia, Bartzelona, Madril, Kantabria, Zaragoza, Andaluzia, Mediterraneoko hainbat lekutara. Era berean ere atzerrira egin daitezke errepidezko bidaiak.
637. lerroa:
Eragileen arteko koordinaketa kudeatzeaz [[Bizkaiko Garraio Partzuergoa]]k arduratzen da. Gainera, eragile guztietan erabiltzeko tituluak jaulkitzen ditu, [[Barik txartela]] euskarritzat duela. Hurrengoak dira trenbide lineak:
* [[Eusko Trenbideak]]:
** [[Euskotren Trena]]:
*** [[3. linea (Bilboko metroa)|L3 (Kukullaga-Etxebarri - Matiko)]]
*** [[E1 linea (Euskotren)|E1 (Bilbo-Matiko -– Donostia-Amara)]]
*** [[1D linea (Euskotren)|1D (Bilbo-Matiko -– Elgoibar)]]
*** [[E3 linea (Euskotren)|E3 (Kukullaga-Etxebarri -– Lezama)]]
*** [[E4 linea (Euskotren)|E4 (Bilbo-Atxuri -– Bermeo)]]
*** [[Lutxana-Sondika anezka|Lutxana-Sondika linea]]
*** [[Larreinetako funikularra]]
648. lerroa:
*** [[Bilboko tranbia|TR (Bilboko tranbia)]]
* [[Renfe Operadora]]:
** [[Bilboko Renfe Aldiriak|Renfe Aldiriak]]:
*** [[C-1 linea (Bilboko Renfe Aldiriak)|C-1 (Bilbo-Abando -– Santurtzi)]]
*** [[C-2 linea (Bilboko Renfe Aldiriak)|C-2 (Bilbo-Abando -– Muskiz)]]
*** [[C-3 linea (Bilboko Renfe Aldiriak)|C-3 (Bilbo-Abando -– Urduña)]]
** [[Renfe Feve]]:
*** C1''f'' (Bilbo-Concordia -– Balmaseda-La Calzada)
*** R3b (Bilbo-Concordia -– Karrantza)
* [[Metro Bilbao]]:
** [[1. linea (Bilboko metroa)|L1 (Etxebarri -– Plentzia)]]
** [[2. linea (Bilboko metroa)|L2 (Basauri -– Kabiezes)]]
* Artxandako Funikularra, S.A.:
** [[Artxandako funikularra]]
 
==== Euskotren ====
{{sakontzeko|Euskotren Trena}}[[Euskotren Trena|Euskotrenen]] sareak Bizkaian sei linea ditu: [[3. linea (Bilboko metroa)|L3 (Kukullaga-Etxebarri -– Matiko)]] [[Bilboko metroa]]ren 3. linea, [[E1 linea (Euskotren)|E1 (Bilbo-Matiko - Donostia-Amara)]] linea orokorra, horren barruan [[1D linea (Euskotren)|1D (Bilbo-Matiko -– Elgoibar)]] zerbitzua dagoela; [[E3 linea (Euskotren)|E3 (Kukullaga-Etxebarri -– Lezama)]], [[E4 linea (Euskotren)|E4 (Bilbo-Atxuri -– Bermeo)]], [[Lutxana-Sondika anezka]] eta [[Larreinetako funikularra]].
 
==== Bilboko metroa ====
{{sakontzeko|Bilboko metroa}}
 
Bilboko metro sareak hiru linea ditu: Alde batetik, [[Metro Bilbao]]k ustiatzen dituen [[1. linea (Bilboko metroa)|L1 (Etxebarri -– Plentzia)]] eta [[2. linea (Bilboko metroa)|L2 (Basauri -– Kabiezes)]] lineak, itsasadarraren alde bakoitzetik doazenak eta [[San Ignazioko geltokia]]n tarte amankomun batean batzen direnak, eta 2. linearen mendebaldean dagoen [[Mamarigako funikularra]]. Beste alde batetik, [[Euskotren Trena|Euskotrenek]] ustiatzen duen [[3. linea (Bilboko metroa)|L3 (Kukullaga -– Matiko)]] linea, Bilboko iparraldeko auzo garaiak lotzen dituena eta [[Zazpikaleetako geltokia]]n hiru lineen arteko lotura dagoela. Guztira 51,74 kilometroko luzera eta 48 geltoki ditu, 32 lurrazpiko eta 16 lurgaineko.
 
[[2016]]an Metroak 87.105.288 bidaiari garraiatu zituen,<ref>{{erreferentzia|egilea=Bizkaiko Garraio Partzuergoa|url=https://www.ctb.eus/sites/default/files/web_mar17.pdf|artikulua=Bizkaiko garraio publikoaren txostena|sartze-data=2017-06-30|formatoa=PDF}}</ref> Espainiako metro sareen artean, bidaia kopuruei erreparatuz, hirugarrena izanik, [[Madrilgo metroa|Madril]] eta [[Bartzelonako metroa|Bartzelonakoaren]] atzetik eta [[Valentziako metroa|Valentzia]], [[Sevillako metroa|Sevilla]] eta [[Palmako metroa|Palmakoaren]] aurretik.
674. lerroa:
 
==== Renfe Aldiriak ====
{{sakontzeko|Bilboko Renfe Aldiriak}}Bilboko Renfeko Aldirien sareak ere hiru linea ditu: C-1 (Bilbo-Abando -– Santurtzi), C-2 (Bilbo-Abando -– Muskiz) eta C-3 (Bilbo-Abando -– Urduña).
 
'''Renfe Feve'''
 
Renfe Fevek zonakatutako bi linea ustiatzen ditu: C1f (Bilbo-Concordia -– Balmaseda) eta R-3B (Bilbo-Concordia -– Karrantza).
 
=== Udalerri barneko garraioak ===
708. lerroa:
Bizkaian [[bizkaiera]]z hitz egiten da, euskararen euskalki bat. Nahiko heterogeneoa den arren, ezaugarri komun batzuk ditu:
 
;[[Fonologia]] (ahoskera):
 
* '''U'''>I: Uria>hiria, UrUne>irina, Urten>irten.
* '''EU''' >A I: EurreraUria >aurrera hiria, aitEUrUne >aita irina, Urten > irten.
* '''AE''' >E A: bArri>berri,Eurrera andrA>andre aurrera, AlkarteaitE >elkarte aita.
* '''GA''' >K E: erabaGiabArri >erabakia berri, jaGiandrA>jaikiandre, Alkarte > elkarte.
* '''TXG''' >ITZ K: areTX<haritz,erabaGia aTX>haitz erabakia, gaTXajaGi > gaitzajaiki.
* '''XTX''' >IZ ITZ: aXeareTX >haize haritz, goXeanaTX >goizean haitz, eleXagaTXa >eleiza gaitza.
* '''PX''' >B IZ: ParkatuaXe >barkatu haize, PakeagoXean >bakea goizean, eleXa > eleiza.
* '''GP''' >H B: uGarteParkatu >uharte barkatu, zuGatxPakea >zuhaitz bakea.
* '''G''' > H: uGarte > uharte, zuGatx > zuhaitz.
 
Bestalde:
* -A+A=-'''EA''' /-IA/ -IE/ -I/ -E (zonaldearen arabera): arreba + a= arrebEA / arrebIA / arrebIE / arrebI / arrebE.
* Z = '''S''' (hiztun batzuk): zazpi=SaSpi, zapatua=Sapatua.
* TS='''TZ''': arratsalde>arraTZalde, deutsat=deuTZat.
* IT='''ITX'''/'''ITT''' (zonaldearen arabera) : aitite= aiTXiTXe/aiTTiTTe, beitu (begiratu) : beiTXu/beiTTu.
 
;Morfologia:
Hona hemen bizkaieraren [[Morfologia (hizkuntzalaritza)|morfologiako]] zenbait ezaugarri:
* '''NOGAZ'''>Norekin: lagunaGAZ > lagunarekin. Pluralean: lagunaKAZ > lagunekin Sartaldean, lagunEKIN=lagunekin [[Ekialde|Sortaldean]].
* '''NORANTZA/NORU(N)TZ''' > Norantz: etxeRANTZA ([[Mendebalde|Sartaldean]]) / etxeRU(N)TZ > etxerantz.
* '''-TEN''' > -TERA: izeko ikusTEN noia > izeba ikustera noa.
* '''-RIK''' > -Z: mendiRIK mendi > mendiz mendi.
* '''ZEOZER''', NONOR, NONOZ... > ZERBAIT, NORBAIT, NOIZBAIT...
* '''NEU''', NEURE, ZEU, ZEURE,... > NI, NIRE, ZU, ZURE,...
* '''-INOA''' > IOA: erlazINOA > erlazioa, konfesINOA >konfesioa.
* '''EGOAN''', ebilen, ekien,... > zegoen, zebilen, zekien.
 
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Bizkaia"(e)tik eskuratuta