Errege Bardea: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
47. lerroa:
Klima mediterraniar kontinentala da. Plubiositatea eskasa izaten da (batezbeste 400-450 mm ur biltzen dira urtean) eta oso aldakortasun handia dago urte batetik bestera. Gainera oso egun gutxitan egiten du euria (urteko batezbestekoa 60 egunekoa da), egiten duenean eurijasa bortitzak bota ohi dituelarik. Haizeak, batez ere ziertzoak (ipar-ekialdeko haizeak), oso maiz jotzen du eta honen eta udako tenperatura altuen eraginez ebapotranspirazioa oso handia izaten da. Ondorioz, uda beroa ezezik lehorra izaten da, ur-defizit nabaria egoten delarik. Negua aldiz, lehorra baina nahikoa hotza izaten da, eta aski arrunt dira izozteak.<ref name="elhuyar1"></ref>
 
=== Geologia eta geomorfologiaGeomorfologia ===
Errege Bardea, [[Ebroko Depresioharana|Ebroko deritzonbeheraguneak]] osatzen duen unitate geologikoaren iparraldeaniparreko kokaturikertzean dago.<ref name="bon2">{{erreferentzia| izena= |abizena= |url=http://www.navarra.es/home_eu/Navarra/Derecho+navarro/lexnavarra/IndicesPorDepartamentos/Desarrollo+rural+Medio+Ambiente+y+Administracion+Local/Medio+Ambiente/Flora+y+fauna/Flora/FL_1999_010.htm | izenburua=10/1999 Foru Legea, apirilaren 6koa, Nafarroako Errege Bardea Natur Parke deklaratzen duena |sartze-data=2018-9-9|argitaletxea=Testu bateratua. Jatorrizkoa 1999ko 43. NAOn argitaratua, apirilaren 9an. Aldaketak: 16/2000 Foru Legea, abenduaren 29koa, navarra.es}}</ref> DepresioBeheragune hau Tertziarioko orogenia alpetarrean sortu zen, Pirinioek eta Iberiar Mendikateak gora egitearen ondorioz Ebroko blokea hondoratu zenean. Bardeak, Eozenoaren amaieraz geroztik (duela 38 milioi urte) eta Koaternarioaren hasiera bitartean aipatu mendikate hauetatik higatu eta bertara garraiatu ziren materialez (buztin, igeltsu, harearri, kararri eta konglomeratuez) osatuta daude. Material hauek, Ebroko arroa osatzen zuten ibai eta lakuetan jalki ziren eta geruza sedimentario erdi-horizontalak eratu zituzten. Dena den, zenbait kasutan, geruza hauek Ebro ibaiak eta honen adarrek Koaternarioan zehar eratutako ibai-terraza eta glazisen (ibai-terraza eskegien) azpian gelditu dira.<ref name="elhuyar1"></ref>
 
Bardeako geomorfologiaz hitz egitean, ezinbestekoa da prezipitazio-erregimenak izan duen garrantzia aipatzea; eurien intentsitate handiak sekulako garrantzia izan baitu bertako ezaugarri diren karkaba, trokarte, sorgin-tximinia eta muino lekukoen eraketan. Lehenengoak, eurijasen ondorioz eroritako urek material bigunak (limoak eta buztinak) higatzean sortutako sakan estuak dira. Ertz malkartsuak izaten dituzte, eta etengabe aldatzen eta hazten ari dira. Sorgin-tximinia eta muinoak berriz, gogortasun handiko materialez (harearri edo kararriz) osatutako geruzen babesa dela eta higatu gabe gelditu diren buztinezko mendiskak dira. Hauek normalean taula-forma dute eta sarritan oso malkartsuak dira.<ref name="elhuyar1"></ref>