Txikipedia:Energia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
12. lerroa:
Horren arabera, energia-mota desberdinak bereizten ditugu, modu askotara esan daitekeelako energia nolakoa den; batzuetan, nondik datorren aipatzen da: adibidez, [[Energia hidrauliko|energia hidraulikoa]] urak emandako energia da; eta [[Txikipedia:Energia eoliko|energia eolikoa]], berriz, haizetik ateratakoa da; baina, beste batzuetan, berriz, energia hori nola transmititzen den edo nola funtzionatzen duen adierazten da: adibidez, mugimendutik ateratakoari energia zinetikoa deitzen zaio, eta mugimendu hori urarena izan daiteke, haizearena, ibilgailu batena, etab.
 
Hori kontuan izanik, energiarenmodu lehendesberdinak sailkapendaude batenergia hau izan daitekedeskribatzeko:
*'''Energia mekanikoa''': Gorputz batek bere mugimenduagatik, (lurrarekiko) kokapenagatik edo bere deformazioagatik duen energia da. Energia mekanikoak dira, beraz, gorputz batek mugitzen denean duena (energia zinetikoa), altuera batean egonda grabitatearen bidez duena (energia potentziala) eta gorputz elastikoak deformatzen direnean dutena (energia potentzial elastikoa).
*'''[[Txikipedia:Energia zinetiko|Energia zinetikoa]]:''' Mugimenduarekin zerikusia duen energia. Mugitzen den zerbaitek duen energia da. Mugitzen den gorputz batek beste gorputz bat mugi dezake (talka bat gertatzen denean bezala, adibidez). Gainera, energia zinetikotik beste mota bateko energia atera daiteke, [[Energia elektriko|energia elektrikoa]], adibidez.
 
*'''[[Txikipedia:Energia zinetiko|Energia zinetikoa]]:''' Mugimenduarekin zerikusia duen energia. Mugitzen den zerbaitek duen energia da. MugitzenAdibidez, mugitzen den gorputzbola batek beste gorputzbola bat mugijotzen dezakeduenean, (talkalehendabiziko batbolak gertatzen denean bezala, adibidez). Gainera,duen energia zinetikotikbigarren bestebolari motatransferitzen batekozaio energiaeta aterahau daiteke,ere [[Energia elektriko|energia elektrikoa]],mugitzen adibidezda.
*'''[[Txikipedia:Energia potentzial|Energia potentziala]]:''' Gorputz baten kokapenarekin zerikusia duen energia. Geldirik egon arren, gorputz batek eduki dezake lan bat egiteko gaitasuna. Gaitasun horri, energia potentziala deitzen zaio. Izan ere, honelakoetan, bere energia nolabait "pilaturik" dago ete energia zinetiko bihur daiteke, mugitzen hasten denean, eta horrela lan bat egin (adibidez, distantzia bat ibili). Adibidez, errusiar mendi bateko gurdia hasierako goiko puntura iristen den momentuan energia potentziala dauka, energia zinetiko bihurtzeko eta, horrela, halako distantzia bat egiteko beherantz eta baita gorantz ere; eta gurdiak goranzko bidea hartzen duenean, energia zinetiko hori berriro ere energia potentzial bihurtzen da.
 
*'''[[Txikipedia:Energia termiko|Energia termikoa]]:''' Beroarekin zerikusia duen energia da. Demagun tenperatura desberdina duten bi gorputz daudela; bada, bi gorputz horiek elkar ukitzen badute, orduan beroago dagoen gorputzetik hotzago dagoen gorputzera transferituko da energia hori, beroa, alegia. Horren ondorioz, batak beroa edo energia termikoa galduko du, eta besteak irabazi. Hori gertatzen denean, bi gorputz horien tenperaturak berdindu egingo dira azkenik. Horri oreka termikoa deitzen zaio.