Higadura: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{Vikidia\|.*\}\} +)
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
15. lerroa:
 
== Higadura-eragileak ==
 
Hainbat faktorek eragiten dute higaduran :
 
* [[Ur]]a: [[meteorizazio]] naturalaren protagonista nagusia dugu. Urratzaile (uretan dabiltzan partikulen bidez) eta disolbatzaile gisa jokatzen du, disoluzioan eta gatzen metaketan parte hartzen du, eta erreakzio kimikoak sortzen ditu, bai hidrolisi bidez eta bai oxidazio bidez ere. Bestetik, mineralen arrakaletan barneratzen den urak, izoztean, palankarena egin eta harria hainbat puskatan leher dezake. Gainera, disolbatutako gaien garraio-modu nagusia da.
 
* [[AireHaize-higadura|Haizea]]a: haizeak partikula solidoak garraiatzen ditu esekipenean, eta horiek benetako liz-paper baten gisa jokatzen dute harrien gainazalaren gainean. Horretaz gain, zenbait gas atmosferikok, zenbait gas naturalek eta industria-jardueratik datozen beste batzuek kimikoki erreakzionatzen dute harrien mineralekin. Garraio-elementu gisa, haizea bigarren mailan dago urarekin alderatuz.
 
* [[Klima]]: uraren izoztearekin loturik, klimak higaduran parte hartzen du, batez ere tenperatura-aldaketa bortitzen bidez, harria disgregatu dezakeen dilatazio- eta kontrakzio-prozesu bat eragiten baitute horiek. Mekanismo higatzailea areagotu egiten da baldin eta harriaren mineralek tenperaturaren aurrean modu desberdin batez erreakzionatzen badute.
30 ⟶ 29 lerroa:
* [[Gizaki|Giza jarduera]]: gizakiaren obrak eta eraikuntzak, betidanik, higadura-eragile garrantzitsuak izan dira. Gaur egun, atmosferara botatzen diren gai kutsakorrek areagotu egin dute atmosferaren meteorizazio kimikorako gaitasuna. Horren adibide garbi bat "harriaren gaitza" deiturikoa dugu, hondamen garrantzitsuak eragiten baititu eraikinetan.
 
* [[Hidrolisi]]a: uraren molekula deskonposatu egiten da eta bere atomoek erreakzionatu egiten dute harriek dituzten mineralekin, konposatu berriak eratuz.
 
== Higadura eta ingurumena ==