Kreolera: berrikuspenen arteko aldeak

'''Kreolera''' edo '''kreole hizkuntza''' bi hizkuntza edo gehiagoren arteko nahasketatik eratorritako hizkuntza-aldaera egonkorra da. Kreole hizkuntzei lexikoan sarritan igartzen zaizkie jatorrizko hizkuntzetatik gertatutako aldaketa fonetikoak. Morfosintaxiari dagokionez, aditu batzukbatzuek uste dute kreolerak euren artean ezaugarri komunak dituztela, nahiz eta honenhorren inguruan erabateko adostasunaadostasunik ez egon.

Kreolerak pidgin hizkuntzatik eratortzeneratorriak dira. Funtsean, [[pidgin (hizkuntza)|pidgina]], hau da, hizkuntza-komunitate desberdinek elkar ulertzeko darabilten komunikazio-tresna sinplea, hizkuntza oso eta belaunaldi berrien ama-hizkuntza izatera igarotzen denean, orduan pidgin hizkuntza kreole hizkuntza bihurtzen da.

Gehienak [[kolonialismo]]aren ondorioz sortu dira azken 500 urteotan. DenborarekinUrteen joan-etorrian batzuk desagertuitzali diren arren, beste batzukbatzuek sendotu eta estatus ofiziala ere bereganatu dute estatu batzuetan.

* '''[[Frantziar kreolerak]]''': [[Haitiko kreolera]] gaur egun talde honetakohorretako aldaerarik mintzatuena da mundu osoan, 12 milioi hiztun ingururekin. Halaber, nabarmentzekoakaipagarriak dira [[mauriziar kreolera]] eta [[Seychelleetako kreolera|Seychelleetakoa]].

* '''[[Nederlandar kreolerak]]''': Gehienak desagertu dira, baina Karibe aldean aipatzekoa da [[Papiamentopapiamento]]a, ofiziala dena [[Holandarren Antillak|Holandarren Antilletan]] eta [[Aruba]]n. Hemen sailkatu dugun arren, osagai gehienak portugesa eta espainierazkoak dira. Beste alde batetik, [[Afrikaansafrikaans]]ak kreoleraren eta dialektoaren arteko ezaugarriak ditu.

* '''[[Espainiar kreolerak]]''': [[Chavacanochavacano]]a Filipinetan (batik bat Zamboangan) aipagarriena da, papiamentoarekin batera.