Nikita Khrustxov: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Zuiarra (eztabaida | ekarpenak)
t Zuiarra wikilariak «Nikita Khrustxev» orria «Nikita Khrustxov» izenera aldatu du, birzuzenketaren gainetik: Transkripzio akatsa. ё letra 'o' transkribatzen da щ letraren ondoren. Beraz, Хрущёв 'Khrustxov' da. Ikus, Euskaltzaindiaren 156. araua
Zuiarra (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa:
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
'''Nikita Sergeievitx KhrustxevKhrustxov''' ({{lang-ru|Ники́та Серге́евич Хрущёв}}, {{IPA|nʲɪˈkʲitə sʲɪrˈɡʲejɪvʲɪ̈t͡ɕ xrʊˈɕɕof}} ahoskatua; Kalinovka, [[Ukraina]], [[1894]]ko [[apirilaren 15]]a<sup>[[Gregoriotar egutegia|greg.]]</sup>/apirilaren 3a<sup>[[juliotar egutegi|jul.]]</sup> – [[Mosku]], [[1971]]ko [[irailaren 11]]) [[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|sobietar]] estatu-politikaria izan zen, [[Sobietar Batasun]]ean agindu zuena [[Gerra Hotza]]ren garaian. [[Iosif Stalin]]en ondorengoa, [[Sobietar Batasuneko Alderdi Komunista]]ren idazkari nagusia izan zen [[1953]] eta [[1964]] bitartean, eta Ministro Kontseiluko burua [[1958]]tik [[1964]] arte. Alderdikideek boteretik kendu zuten [[1964]]an, [[Leonid Brezhnev]] jarriz.
 
'''Nikita Sergeievitx Khrustxev''' ({{lang-ru|Ники́та Серге́евич Хрущёв}}, {{IPA|nʲɪˈkʲitə sʲɪrˈɡʲejɪvʲɪ̈t͡ɕ xrʊˈɕɕof}} ahoskatua; Kalinovka, [[Ukraina]], [[1894]]ko [[apirilaren 15]]a<sup>[[Gregoriotar egutegia|greg.]]</sup>/apirilaren 3a<sup>[[juliotar egutegi|jul.]]</sup> – [[Mosku]], [[1971]]ko [[irailaren 11]]) [[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|sobietar]] estatu-politikaria izan zen, [[Sobietar Batasun]]ean agindu zuena [[Gerra Hotza]]ren garaian. [[Iosif Stalin]]en ondorengoa, [[Sobietar Batasuneko Alderdi Komunista]]ren idazkari nagusia izan zen [[1953]] eta [[1964]] bitartean, eta Ministro Kontseiluko burua [[1958]]tik [[1964]] arte. Alderdikideek boteretik kendu zuten [[1964]]an, [[Leonid Brezhnev]] jarriz.
 
== Bizitza ==
[[1918]]an [[Sobietar Batasuneko Alderdi Komunista]]n sartu zen, eta Batzorde Nagusiko kide izendatu zuten [[1934]]an. Ukrainako Alderdi Sozialistako buru izan zen. [[Stalin]]ek [[Politburo]]ra eraman zuen Ukrainako abertzaleen aurka egindako lanagatik. Stalin [[1953]]ko martxoan hil zen, eta irailean bilakatu zen KhrustxevKhrustxov Alderdi Komunistako idazkari nagusi.{{lur erref}} Hiru urte behar izan zituen, ordea, Sobietar Batasuneko botere guztia bereganatzeko. [[Lavrenti Beria]], [[Georgi Malenkov]] eta [[Viatxeslav Molotov]] izan zituen aurkari nagusi botere leia horretan. [[1957]]rako ez zuen aurkari politiko garrantzitsurik alderdiaren barruan, eta ondorengo urteetan ez zuen inolako oztoporik eduki bere politika aurrera eramateko. [[1959]]an [[New York]]en emandako hitzaldian, distentsioa proposatu zion [[AEB]]ri:
 
{{UEU|Nikita_Khrustxev-en_hitzaldia|Nikita Khrustxev-en hitzaldia|http://www.buruxkak.eus/liburua/gaur-egungo-munduaren-historia-1945-2009/1915|Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009}}
10 ⟶ 9 lerroa:
Proposatzen dizuegun bakezko bizikidetzarako politikak benetan «banatu» egingo lukeela mundua irakurri dut zuen egunkarietan. Bakezko bizikidetza zehazki zer den ulertzeko era ezin okerragoa da interpretazio hori. Guk, berez, kontrakoa lortu nahi dugu: bakezko bizikidetza eta gero eta harreman zabalagoak herrien artean, ekonomiaren eta kulturaren arloetan. Aitzitik, kontrakoa gertatzen da bizikidetza eta konpetentzia ukatuz gero, ukatze horrek herrialdeen arteko harremanak etenarazten baititu eta «gerra hotza» bultzatzen baitu.|<ref>{{Erreferentzia|izena=Fernando|abizena=Martínez Rueda||izena2=Mikel|abizena2=Aizpuru Murua|izenburua=Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009|argitaletxea=Udako Euskal Unibertsitatea|data=2011|url=http://www.buruxkak.eus/liburua/gaur-egungo-munduaren-historia-1945-2009/1915|isbn=9788484383345}}</ref>. Testu osoa irakurtzeko [https://wikisource.org/wiki/Nikita_Khrustxev-en_hitzaldia Wikisourcen duzu eskuragarri]}}
 
Hartutako lehenetariko neurri bat, Stalinen gorpua Moskuko [[Plaza Gorria]]n dagoen mausoleotik kentzea izan zen. Hau bertan jarri zuten bere heriotzaren ondoren, [[Vladimir Lenin|Leninen]] gorpuaren aldamenean. Keinu hori hurrengo urteetan KhrustxevKhrustxov berak bultzatu zituen [[desestalinizazio]]aren eta erreformen ikur bihurtu zen. Hala ere, KhrustxevenKhrustxoven agintaldian gertatu ziren [[Gerra Hotza|Gerra Hotzeko]] unerik tirabiratsuenak, hala nola [[Kubako Krisialdia|Kubako misilen krisia]].
 
[[1964]]an, SBAKak agintetik kendu eta [[Leonid Brezhnev]] jarri zuen haren ordez. Politika mundutik guztiz baztertua igaro zituen azken urteak. [[1971]]n hil zen.
 
== KhrustxevKhrustxov eta desestalinizazioa ==
KhrustxevKhrustxov berak bultzatu zituen desestalinizazioaren ondorioz, aldaketa eta [[krisi]] sakonak sorrarazi zituen [[COMECON]]eko, Sobietar Batasuneko herrialde [[aliatu]]etan. [[1956]]ko [[hitzaldi sekretu]]an hurrengoa adierazi zuen:
 
{{UEU|Hitzaldi_sekretua_(Khrustxev)|Hitzaldi sekretua (Khrustxev)|http://www.buruxkak.eus/liburua/gaur-egungo-munduaren-historia-1945-2009/1915|Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009}}
48 ⟶ 47 lerroa:
== Kanpo loturak ==
{{commonskat}}
* {{ru}} [http://rian.ru/photolents/20090417/168321071.html KhrustxevenKhrustxoven argazki galeria], rian.ru
 
{{SESBagintariak}}