Txikipedia:Lehen Mundu Gerra: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Txikipedia kategoria eransten |
No edit summary |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Australian infantry small box respirators Ypres 1917.jpg|300px|thumb|Australiar soldaduak gasaren kontrako maskarekin, 1917an, Frantziako frontean.]]
'''Lehen Mundu Gerra''' XX. mendearen hasieran (1914 eta 1918 bitartean) gertatu zen gerra handi bat izan zen; batez ere [[Txikipedia:Europa|Europan]] gertatu zen, baina munduan garai hartan zeuden potentzia handi ia guztiek eta
Hasieran, “Europako Gerra” deitu zitzaion, baina [[Txikipedia:Commonwealth|Commonwealth]] elkarteko herrialdeak eta [[Txikipedia:Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuak]] ere sartu zirenez, laster “Gerra Handia” eta “Mundu Gerra” deitu zioten, asko izan zirelako parte hartu zuten herrialdeak. [[Txikipedia:Bigarren Mundu Gerra|Bigarren Mundu Gerrara]] arte, inoiz ez zen egon hainbeste herrialdek parte hartutako gerrarik.
Borrokan izan ziren bi aldeak honela osatu ziren:
•
•
▲• Aliatuak: [[Txikipedia:Frantzia|Frantzia]], Britainiar Inperioa eta Errusiar Inperioa hasieran; eta, geroago, Ameriketako Estatu Batuak, [[Txikipedia:Italia|Italia]], [[Txikipedia:Serbia|Serbia]], [[Txikipedia:Japonia|Japonia]], [[Txikipedia:Errumania|Errumania]], [[Txikipedia:Grezia|Grezia]], [[Txikipedia:Belgika|Belgika]], [[Txikipedia:Portugal|Portugal]] eta [[Txikipedia:Montenegro|Montenegro]].
▲• Erdialdeko Inperioak: [[Txikipedia:Alemania|Alemania]], [[Txikipedia:Austria|Austria]]-Hungariako Inperioa, Turkiar Inperioa eta [[Txikipedia:Bulgaria|Bulgaria]].
== Gerraren hasiera ==
XX. mendearen hasieran, Europako estatu edo herrialdeen arteko arazoak gero eta handiagoak ziren. Estatu horietako batzuk aliantzak edo akordioak egin zituzten elkarri laguntzeko, norbaitek erasotzen bazien ere.
Lehen Mundu Gerra 1914ko uztailaren 28an hasi zen, Austriak Serbiari gerra deklaratu zionean. Gerra piztu zuen gertakaria atentatu bat izan zen: 1914ko ekainaren 28an, serbiar abertzale batek Austria-Hungariako Inperioko Franz Ferdinand printzea eta haren emaztea hil zituen [[Txikipedia:Sarajevo|Sarajevo]] hirian.▼
▲Lehen Mundu Gerra 1914ko uztailaren 28an hasi zen, Austriak Serbiari gerra deklaratu zionean
Bi fronte edo borrokaleku nagusi egon ziren Europan: bata, mendebaldeko frontea, Belgika eta Frantzia artean, eta bestea, ekialdeko frontea, Errusiako mugetan. Mendebaldeko frontean, lubaki edo [[Trintxera|trintxera]]-sistema handi bat antolatu zuten armadek eta borroka gehienak trintxera haietan gertatu ziren.
Gerrak lau urte iraun zuen: 1918ko azaroaren 11n amaitu zen, eta aliatuak izan ziren garaile. <br />
| |||