|
[[Fitxategi:Operating_system_placement.svg|thumb|200px|Sistema eragileak, non kokatzen diren aplikazioaren eta [[hardware]]aren artean.]]
'''Sistema eragilea''' [[software]] bat da eta programekin eta datuekin osatzen da. Sistema eragileak konputagailuaren hardwarea kudeatzen du, eta askotariko software aplikazioak efizientziaz exekutatzeko zerbitzu komunak eskaintzen ditu. Sistema eragileaeragileak hardwarearen gainean eta beste programa eta aplikazioen gaineanazpian egon behar du programa hauek ondo funtzionatu ahal izateko.
Sistema eragile baten oinarrizko helburuak eta ikuspuntuak bi dira, elkarren artean erlazionaturik badaude ere: batetik, programei eta programatzaileei makina-mailakoak baino funtzionalitate ahaltsuagoak eskaintzea programei eta programatzaileei, eta bestetik, baliabideen kudeaketa orekatuorekatua eta eraginkorra egitea. Lehen helburua sistema-deiekdeien bidez betetzen duteda, horretarako, sistema-dei horien kodea definitu behar da, baina hori egiterakoan baliabideen kudeaketa orekatua eta eraginkorra hartu behar da kontuan. Era berean, kudeaketa egokia ziurtatzeko sinkronizazio/komunikazioa eduki behar da kontuan.
Sistema eragilea beharrezkoa da erabiltzailea [[konputagailu]]arekin komunikatzeko. Hardwarearen funtsezko kudeaketa oso konplexua da, hori dela eta, sistema eragileak sistemaren ulermena eta erabilpena errazten du erabiltzailearentzat.
Makinaren zehaztasunak alde batera utziz, oro har, baliabideak kudeatzeko aukera eskaintzen duen softwarea da. Mota honetako [[software]]a, [[mikroprozesadore]]ak erabiltzen dituzten sistema gehienetan aurki dezakegu, hala nola, [[telefono mugikor]]retan, [[DVD]]ak ikusteko sistemetan, [[konputagailu]]tanetan eta abarretan.
==Sistema eragile motak==
===Ataza bakarbakarreko sistemak eta multiatazasistema multiatazak===
Ataza bakarreko sistemak programa bakarra eduki dezake martxan, aldiz sistema eragile [[multiataza]] sistema eragileakk, programa bat baino gehiago exekuta ditzake momentu berean, hauek konkurrentzian[[konkurrentzia]]n exekutatuz. Hau denbora partekatzearenpartekatzeari esker lortulor daiteke, prozesadorearen denbora prozesuen artean banatzean datza. Prozesu hauek, behinesleitu etazaien berrizdenbora moztutaamaitzean egongoetengo dira denbora tarte batean, horrela hainbat prozesu momentu berean exekutatzen mantentzeadirenaren sentsazioa lortuz. Geldialdi txiki hauek kontrolatzen duen azpiprozesu bat egongo da sistemasisteman, honen helburua prozesu guztiak exekuzioan mantentzea izanik.
===Erabiltzaile bakarbakarreko sistemak eta multierabiltzailesistema multierabiltzaileak===
Erabiltzaile bakarreko sistema eragileaneragileak ezin duditu erabiltzaile desberdinen arteanerabiltzaileak desberdindu, baina multiataza baimendu dezake. MultierabiltzaileSistema sistemetak multiatazaren kontzeptua urrunago eramaten du,multierabiltzaileetan hainbat erabiltzaile aldi berean ordenagailukonputagailu bera erabiltzean oinarritzen da.
===BanatutakoaSistema banatuak===
BanatutakoSistema banatuetarako sistema eragileak, ordenagailukonputagailu desberdinak maneiatzen ditu ordenagailu bakar bat izango balitzbalira bezala. OrdenagailuenKonputagailuen sareko garapenak, hau da, ordenagailuak elkarren artean lortutalotuta eta komunikazioakomunikatuta egoteak, banatutakosistema informatikabanatuak ekarri zuenzituen. BanatutakoSistema ordenagailuakbanatuetan programak makina bat baino gehiagotan exekutatzen dira, eta ordenagailuakkonputagailuak kooperazioan lanean daudeneanaritzen banatutako sistema dela esan ohi dadira.
| 