Tutsi: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
|||
1. lerroa:
'''Tutsi''' [[Erdialdeko Afrika]]ko [[etnia]] da, [[Ruanda]] eta [[Burundi]]ko biztanleriaren gutxiengoa dena. Jatorri Nilotikoko [[artzaintza|artzainak]] izan dira historian zehar.
Tutsiek [[tribu]] Nilotikoen adar bat osatzen dute, eta [[Afrikako Aintzira Handiak|Laku Handien]] lurraldera, nolabait esateko, orain gutxi iritsi dira. Artzain eta abeltzainak izanda, ganaduarentzat primerako mendi berdexkak aurkitu zituzten Ruandara iritsi zirenean. Zalantzarik ez dago tutsi arrotzei hutuek nahikoa erresistentzia jarri zietela. Tutsiak gutxiengo ziren, eta gaur egun ere gutxiengo dira, baina Ruandara iritsi zirenetik, agerian geratu da agintea eskuratzeko duten abilezia. Mendeetan izan duten nagusitasuna hiru arlotan nabarmendu da:
* Arrazari dagokionez, askoz ere altuago eta argalagoak dira, eta horrek errespetua eragiten dio hutuari.
* Ekonomiaz denaz bezainbatean, behi talde handienen jabeak izan dira, eta antzinako herrietan ganaduen jabetza aberastasun eta jauntxoen ezaugarri izaten zen (baita Euskal Herrian ere, ''aberatsa'' hitzaren jatorriak erakusten duen bezala).
[[Egipto]] hegoaldean, [[Sudan]]en eta [[Etiopia]]n 1,80 metro inguruko gizakiak bizi dira, argalak, besa luzeak, aurpegiera erregularrekoak, serioak eta harroak. Nubioak, galak eta danakilak dira, azal beltzekoak, batzuetan kobre edo oliba kolorea ere izaten dutenak, eta tutsiek tribu horien jatorri bera dute. Abeltzain haien historia eta bidea denboran galtzen da, baina Nilo goietan eta Laku Handien lurraldean izan duten presentzia
▲Ekonomikoki, behi talde handienen jabeak izan dira, eta antzinako herrietan ganaduen jabetza aberastasun eta jauntxo-tasun seinale izaten zen (baita Euskal Herrian ere, aberatsa izenaren jatorriari erreparatu bestela). Eta politikan ere, botere egituren jaun eta jabe egin ziren berehalaxe. Aberastasun eta nobletasun horrek berehala bihurtu zituen tutsiak jauntxo, eta horien inguruan gizarte eta estatu feudal bat sortu zen, Erdi Aroan bezalatsu, [[XX. mendea]]ren erdi aldera arte iraun duen estatu eredua.
▲[[Egipto]] hegoaldean, [[Sudan]]en eta [[Etiopia]]n 1,80 metro inguruko gizakiak bizi dira, argalak, besa luzeak, aurpegiera erregularrekoak, serioak eta harroak. Nubioak, galak eta danakilak dira, azal beltzekoak, batzuetan kobre edo oliba kolorea ere izaten dutenak, eta tutsiek tribu horien jatorri bera dute. Abeltzain haien historia eta bidea denboran galtzen da, baina Nilo goietan eta Laku Handien lurraldean izan duten presentzia nabarmena izan da; hortik dator Nilotikoen deitura. Gaur egun, batzuk oraindik ere nomada moduan bizi dira, [[masai]]ak eta peulsak esaterako; eta beste batzuk, tutsiak eta himak, zibilizazioan integratu dira, Ruandako eta Burundiko Estatu menderatzaileak sortuz.
== Ruandako genozidioa ==
{{sakontzeko|Ruandako genozidioa}}
Muturreko [[hutu]]ek eragin zuten [[1994]]an Ruandak pairatutako [[genozidio]]a, tutsi eta hutu moderatuen aurkako
[[Kategoria:Afrikako etniak]]
| |||