Wikipedia

«Zoofilia»: berrikuspenen arteko aldeak

Artikulua Eztabaida

Zoofilia (aldatu)

23:44, 23 maiatza 2018ko berrikusketa

14 bytes removed ,  Duela 4 urte
t
Robota: Aldaketa kosmetikoak
No edit summary
Etiketak: Ikusizko edizioa Mugikor edizioa Mugikor web edizioa
t (Robota: Aldaketa kosmetikoak)
'''Zoofilia''' (''zoon'' [[greziera|grekotik]] “animalia” eta ''philia'' “kidetasun”) , bestialismo , bestialitate edo baita zoosexualitatea ere erakarpen sexualean edo baita [[gizaki]]a eta beste [[espezie]] baten arteko [[sarpen (sexualitatea)|gauzatze sexualean]] datzan [[parafilia]] da. Kidetasun edo erakarpen sexual hau sentitzen duten pertsonek zoofilo, zoofiliko, zoosexualak edo xinpleki “zooak” izena hartzen dute.
 
Zehaztasun gehiagorekin, ''zoofilia'' erakarpen sexuala izango da eta ''bestialismo'' terminoa, aldiz, koitoa. Zoofilia, okasio askotan, beste animaliarenganako abusutzat jotzen da koitoa burutzean eta “naturaren kontrako krimen” edo “izugarrizko delitu”-tzat hartzen da.
 
Parafilia honen aldekoek adierazten dutenez, gizakiaren eta beste animalia baten arteko harremanak koitotik harago joan daitezke, animaliak gai direla beste animalia batzuekin edo gizakiarekin maitasun-harreman iraungarri bat mantentzeko; lotura bat sor daitekeela animaliaren eta gizakiaren artean.
== Terminologia ==
 
'''Zoosexualitatea''' [[emozio]], erakarpen sexual, edo animalienganako orientazio sexual guztiak barne hartzen dituen terminoa da. Pertsonak, animalienganako kidetasun itzelarekin, baina interes sexual ezarekin (“animalien maitatzaile” izenarekin ere ezagutuak) desio sexualik gabeko zoofilikotzat har daitezke, nahiz eta hori horrela dela adierazten duen akordiorik ez egon.
 
Komunitate zoofiloa edo zoofilikoaren artean, ''bestialismo'' terminoak konnotazio negatibo bat hartu du, zeren pertsonaren desio sexualak bakarrik asetzera bideratuta baitago, animaliaren baimena, [[bizi-kalitate|ongizate]] eta plazeraren interes edo kezkarik erakutsi gabe. Horrek zenbait zoofilo eraman du ''zoofilia'' (maitasunezko harreman bat) eta ''bestialismoa'' edo ''koitoa'' sinplearen arteko bereizketa egitera.
 
== Zoofiloak ==
[[Fitxategi:Franz von Bayros 020.jpg|thumb|250px|Neskatxoa oreinarekin. [[Franz Von Bayros]]-en margoa.]]
[[Pornografia]] soilik bilatzen dutenen edo zoofiliaz kuriositatea sentitzen dutenen kontrajartzean, badaude horiek bizimodutzat edo orientazio sexualtzat hartzen dutenak. Estatistiken arabera, hori gertatzen den adina jeneralean 9-11 urterekin izaten da.
Zoofiloak, gainerako jendea baino desberdintasun gutxiago ikusteko joera dute animalien eta gizakien artean, baita aukera askotan animaliengan ikusten dute pertsonek falta duten [[bertute]]ak (zintzotasuna, adibidez).
 
Gizarteak zoofilia ez duela ulertzen eta horretaz gaizki informatuta dagoela pentsatu ohi dute. Batzuk animalienganako erakarpen sexuala sentitzeagatik errudun sentitzen diren arren, beste batzuei ez die eragiten bere bizitza pribatuan eurenak ez diren [[moral]]ik. Zoofilo askok aurkitzen dituzten zailtasunak animaliekin dituzten harremanei buruz lagunekin, familiarekin edo ezagunekin libreki hitz egiteko gaitasunik eza izan ohi da, besteak beste; horrez gain, ukatuak, erasotuak izateko edota euren sentimenduzko kideei min egiteko beldurra euren kondizioa ezagutuz gero. Beste ohiko arazoak dira sekulako bakardadea (euren kondizioa ezagutzera emateko ezintasunagatik edo bakarrak direlako pentsatzeagatik), eta arimako laguntzat dituzten animalien heriotza errepikatuak.
 
=== Bestilista ez den zoofilia ===
Zoofilia terminoa animalienganako interes sexualarekin aldizka lotu arren, horrek ez du esan nahi desio sexualik kasu guztietan dagoen. Psikologia eta soziologian zenbaitetan zoofilia hitza sexuala ez den zentzu batean erabiltzen da. Beste hainbat definizio aurrekoaz aparte hurrengoak dira:
 
* Animalienganako kidetasuna
* Animalienganako erakarpen erotikoa edo kontaktu sexuala horiekin.
* Animalienganako erakarpena edo horiekiko kidetasuna
* Animalietan arreta erotikoa jarri, kitzikatze sexualera eraman dezakeena ametsezko edo kontaktu errealagatik.
 
Zoofiliaren kasu ezberdinen eta definizioen ezaugarri komuna, animaliekin ez-ohikoa den lotura afektiboa da; emozionala, sexuala edo aurreko biak baterakoa.
=== Psikologia- eta ikerketa-ikuspuntua ===
[[Fitxategi:Tako_to_ama_retouched.jpg|thumb|250px|''Arrantzalearen emakumearen ametsa''. ]]
DSM IV-a (Buru asalduren diagnosi eta estatistika eskuliburua) F65.9 parafilia ez espezifikatutzat diagnostikatzen du.
 
Gaiari buruzko azterketa adierazgarri guztiek, Masters (1962)-tik, Miletksi (2002) eta Wienberg (2003)-era, printzipio eta konklusio komunak adierazten dituzte.
 
* Aztertzeko aspektu printzipala sentimenduak, harremanak eta horien guztien kasuak dira, ez soilik koitoa edo desio oldarkorra (Masters, Miletski, Beetz)
* Zoofilo gehienek giza harremanak dituzte. Harreman zoosexualak txakurrak eta/edo zaldiak barne izaten ditu, eskuarki. (Masters, Beetz)
* Gizartea, jeneralean, zoofiliaz gaizki informatuta dago (Masters, Miletski, Weinberg, Beetz)
* Zoofiloen animalienganako sentimenduak eta txera benetakoak izan daitezke, eta animaliaren kapazitateen barnean, elkarrekikoa. (Masters, Miletski, Weinberg, Beetz)
* Zoofilia eta zoosadismoa ez dira gauza bera eta desberdinduak daude azterketa bakoitzean.
* Masters (1962), Miletski (1999) eta Weinberg (2003) adierazten dute giza min esanguratsua egiten ari dela zoofiliak zoosadismoa barne duela pentsatzean: “Horrek herritar askoren bizitza suntsitzen du”
Medikuntza-ikerketek iradokitzen dute zoosexual batzuei soilik erakartzen dietela berariazko espezie bat (zaldiak , adibidez), zoosexual batzuei hainbat espezie erakartzen diete (gizakia barnean egon daiteke edo ez), eta beste zoosexual batzuek ez dute gizakiekiko erakarpenik sentitzen.
 
== Zoosexualitateari buruzko eztabaida ==
[[Andrea Beetz]]ek dioenez, badaude animaliekin koitoa burutzean, horiek bortizkeriak jasaten dituztela baieztatzen dituzten probak, askotan “lotune, mehatxatzaile, norbait gainditzen” –az bereizten dira, “portaera bortitz”-era lotuta daudenak eta gizakiak zuzendutako biolentzia entsegu bat izan litezke; halere, zoofilo gehienak ez dira krudelak animaliekin, eta biolentzia eta zoofiliaren arteko lotura dudazkoa da. Beetzek eusten du animaliek traumatizatuak izan litezkeela gizakiaren ekintza sexualaren ikuspegi bortitz bat ez izanik.
 
Zoofiliaren kontrako kritika nagusien artean, badago bestialismo ekintza mingarria dela animalientzat eta nahitaez abusuzkoa dena adierazten duena, animaliak ezgai direlako baimena eman edo ukatzeko; halaz ere, gizakiak ez diren animaliek ezin dute espresatu legalki baliozkoa den baimen bat, horrexegatik, gizakion eta animalien arteko elkarrekintza oro (adibidez, txakur bat bainatzea) abusuzko edo mingarritzat har liteke, ekintza sexuala jada beti mingarria eta abusuzkoa dela pentsatzerik ezean.
 
=== Aldeko argudioak ===
[[Fitxategi:Persian woman with an animal Wellcome L0033282.jpg|thumb|200px|XV. mendeko [[Iran|Irandar]]dar margoa.]]
'''Zoofiliaren aldekoek''' diotenez, zoofiliaren aurkako argudioak [[irrazional (argipena)|irrazionalak]] dira, ekintza sexualerako animalien baimena igurikitzen baitute, baina ez dute euren baimena igurikitzen hilketarako, eutanasiarako, prozedura kirurgikoetarako, esperimentazio boteretsu hilgarrietarako, ehizarako eta ekintza arriskutsuetarako.
Zoofiliaren aldekoek argudiatzen dute ''bestialismoa'' ez dela '''“animalia-tratu txarra”''' , zeren animaliak fisikoki mintzea ez baita ohikoa ezta normala zoosexualitate biztanlerian; horrez gain, argudiatzen dute ere animaliekin burutzen den ekintza sexuala kaltegarria edo ez-mingarria izan daitekeela (hau da, giza ekintza sexuala bezalakoa). Zoofiliaren defentsariak adierazten dute ere, baimena garrantzirik gabekoa dela, sozialki onartuak dauden praktika asko (ehiza, laborategi-probak eta animalien hilketa okela lortzeko, adibidez) ez dutelako barne animalien baimenik.
 
Zenbait psikologok eta filosofok zoofiliaren aldeko argudioak adierazi dituzte. Adibidez, [[Peter Singer]] filosofo [[Utilitarismo|utilitarioak]] zera esan zuen: ''"zoofilia etikoa da, baldin eta animalienganako krudelkeriarik edo minik ez badago. Singerrek bestialitatea beti abusuzkoa ez dela dio, baita animalien eta gizakien arteko harremanak ordainzka atseginak izan ahal direla ere."''
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:MobileDiff/6243548"(e)tik eskuratuta