Zatiketa (matematika): berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{Vikidia\|.*\}\} +) |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
1. lerroa:
{{argitzeko|eragiketa matematikoari|Zatiketa}}
[[Matematika]]n, '''zatiketa''' zenbaki bat, ''[[zatikizun]]a'' izenekoa, ''[[zatitzaile]]'' izena duen beste zenbaki batez zenbat aldiz edo zenbat zatitan parti daitekeen ematen duen eragiketa [[aritmetika|aritmetikoa]] da. Zatiketaren emaitza ''[[Zatidura (matematika)|zatidura]]'' da. Adibidez, 8 zenbakia (zatikizuna) 2 zenbakiaz (zatitzailea) 4 zatitan partitzen denez, zatiketaren emaitza edo ''zatidura'' 4 dela esaten da.
''a'' zenbakiaren (zatikizuna) zatiketa ''b'' (zatitzailea) zenbaki batez honela adierazten da:
13 ⟶ 12 lerroa:
Horrela adibidez:
:<math>8:4=2\, \ \ \ edo \ \ \ \frac 84=2\, \ \ \ edo \ \ \ 8/4=2.\,</math>
== Zatiketa praktikan ==
[[Fitxategi:Divide20by4.svg|
[[Matematika]] zatiketa non-nahi agertzen den eragiketa da, baina eguneroko bizitzan hainbat erabilera du zatiketak. Adibidez:
46 ⟶ 45 lerroa:
* Zatikizunaren eta zatitzailearen lehenengo zifrak hartu eta zatitu egiten dira: 9:3=3.
* Emaitza zatitzaileaz biderkatzen da: 3×32=96
* 96 emaitza (bi zifra dira), zatikizunaren lehenengo bi zifrekin erkatzen da. Handiagoa bada, lehenengo zatiduraren aurreko zifra hartzen da. Txikiagoa bada, bera gordetzen da. Adibidean: 94<96. Beraz, hasierako 3 ordez, 2 hartzen da eta zatiduraren lehenengo zifra moduan jartzen da.
* 2×32=64 zatikizunaren lehenengo bi zifren azpian jartzen da eta bien arteko kenketa egiten da: 94-64=30.
* Zatikizunaren hurrengo zifra jaisten da: 8, 308 osatuz.
58 ⟶ 57 lerroa:
* ezin da zifra gehiagorik jaitsi eta beraz, zatiketa algoritmoa bukatu egin da: 948:32=29, hondarra 20 izanik. Honela ere adieraz daiteke emaitza: 948=32×29+20.
::::{|
|-
|align="left"| <math> 948 \, </math>
| |||