Vicente Rodríguez de Arellano: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
7. lerroa:
 
== Biografia ==
Idazle nafar honi buruzko oso informazio gutxi dugu.<ref>{{Cite web|url=http://www.mcnbiografias.com/app-bio/do/show?key=rodriguez-de-arellano-vicente|izenburua=|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref> Bere aita Vicente Rodríguez de Arellano y de los Ríos izan zen, Argako Jesusen Lagundiaren ikastetxean ikasi zuen lehendabizi eta, ondoren, [[Huescako Unibertsitatea]]n legeen batxilergoa egin zuen. Hasieran, abokatu gisa Iruñean lan egin zuen baina laster Madrilera joan zen. Madrilen Real Seminario de Nobles zelakoan oposaketak egiten saiatu zen, arrakasta izan gabe. Errege Liburutegian [[idazlari]] bezala ere aurkitzen dugu baina [[1809]]an baxa eman zitzaion, antza, lanpostura ez joateagatik. Frantsesen aurkako [[Iberiar Penintsulako Gerra]]n hartu zuen parte, Nafarroako bolondresen kapitaina izanik. [[Palma de Mallorca]]n instalatu zen ondoren. [[Absolutismo|Absolutismoar]]enaren defendatzaile sutsua, [[Fernando VII.a Borboikoa (Espainia)|Fernando VII.aaen]]en itzuleran, bere inguruko pertsona izan zen.
 
== Estiloa ==
Rodríguez de Arellano idazle bezala ezaguna izan zen. Posbarroko eta Erromantizismo<ref>{{Cite web|url=https://insulabaranaria.wordpress.com/tag/vicente-rodriguez-de-arellano/|izenburua=|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref> artean kokatuta, batez ere prentsako poeta eta antzerkigile bezala ospetsua izan zen. Hala ere, XIX. mendeko literatura kritikak mespretxuz baloratu zuen. Poesia barruan mota askotako lanak egin zituen: [[anakreontika]]k, [[oda]]k, poema satirikoak, [[Alegia (literatura)|alegiak]], [[soneto]]ak, [[epigrama]]k, bertsoz idatzitako ipuinak, [[Erromantze (poesia)|erromantzeerromantzeak]]ak, [[gorte]]ko poemak... Bereziki ezagunak ''Poesías varias'' (1806) liburua da (bertan "El valor navarro" poema irakur daiteke), eta "Memorial que en estilo burlesco compuso" poema [[autobiografia|autobiografikoa]] izan ziren.
 
Antzerkirako ere mota askotako lanak prestatu zituen: komediak, dramak, tragediak, melodramak... Opera munduan ere saiatu zen: ''El inquilino'', Violet Serwinen obraren itzulpena, ''El matrimonio de Fígaro'' [[Wolfgang Amadeus Mozart]]en musikarekin (1802), prestatu zituen. Antzerki klasikoaren antzezlanak ere moldatu zituen, esaterako, [[Lope de Vega]]ren ''Lo cierto por lo dudoso'' (1803) lana; moldaketa horietan bere bertsoak ere tartekatzen zituen.<ref>{{Cite web|url=http://bvpb.mcu.es/museos/es/consulta_aut/registro.cmd?id=44588|izenburua=|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>
 
== Obra ==
=== Poesia ===
* ''Memorial de estilo burlesco, Poesías varias'' (1806).
* ''Navarra festiva en la proclamación de Carlos IV'' (Iruñea, 1779)
 
=== Itzulpenak ===
* ''Estela'', [[Jean-Pierre Claris de Florian]]en eleberria (1797).
* ''El inquilino'', [[Violet Serwin]]en opera.
 
=== Antzerkia ===
* ''El atolondrado'' (Iruñea, 1778, ekintza bakarreko antzezlana).
* ''A padre malo buen hijo'' (1791)
* ''Las tres sultanas o Solimán II'' (1793)
* ''Marco Antonio y Cleopatra''
* ''La muerte de Héctor'' (1798)
* ''El esplín'' (Barcelona, 1798)
* ''Cecilia y Dorsan'' (Madrid, 1800)
* ''El pintor fingido'' (1800)
* ''La dama labradora'' (Madrid, 1801)
* ''La Fulgencia o los dos maniáticos'' (1801)
* ''Augusto y Teodoro o los Pajes de Federico II'' (1802)
* ''Lo cierto por lo dudoso, o La muger firme'' [[Lope de Vega]]ren konponketa (1803, reimpresa en 1825)
* ''El Duque de Pentiebre'' (1803)
* ''El celoso don Lesmes'' (s. a.) komedia berria hiru ekintzetan.
* ''La mujer de dos maridos'' (1805)
* ''El Domingo o el Cochero'' (1810), monologoa.
* ''Las tardes de la Granja, o las lecciones del Padre'' (1811)
* ''La Atenea'' (s. a.), ekintza bakarreko antzezlana
* ''Armida y Reinaldo'' (s. a.)
* ''La lealtad, o la justa desobediencia'', komedia.
* ''Palmis y Oronte: comedia en tres actos''
* ''Dido abandonada''
* ''La reconciliación, o los dos hermanos'' (1800)
* ''La Parmenia''
* ''La dama labradora''
* ''Clementina y Desormés''
* ''La noche de Troya''
* ''Jerusalén conquistada por Godofredo de Bouillon''
* ''Solimán II''
* ''El sitio de Toro''
* ''El duque de Pontièvre''
* ''El padre malo, o buen hijo''
* ''La ópera cómica''
* ''El marinerito''
 
=== Batzuk ===
* ''El Decamerón español, o colección de varios hechos históricos raros y divertidos'' (Gomez Fuentenebro y compañía, 1805, 3 liburuki.)
* ''Compendio de la historia del antiguo y nuevo Testamento...'' (1807)
* ''Extremos de lealtad y valor heroico navarro'' (1789)
 
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda}}
 
== Kanpo loturak ==
* [http://www.archive.org/details/poesasvarias00arcogoog Vicente Rodríguez de Arellanoren poema batzuk.]
 
{{Bizialdia|1750eko|1815eko|Rodríguez de Arellano, Vicente}}
 
{{Bizialdia|1750eko|1815eko|Rodríguez de Arellano, Vicente}}
[[Kategoria:Cadreitarrak]]
[[Kategoria:Nafarroa Garaiko idazleak]]