Huno: berrikuspenen arteko aldeak

'''Hunoak'''<ref>{{Erreferentzia|egilea=[[Euskaltzaindia]]|data=2015-1-30|izenburua=174. araua: Antzinateko herriak. Ekialdeko eta Europako herriak|url=http://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0174.pdf|orrialdea=3}}</ref> [[Erdialdeko Asia]]ko tribu nomada edo erdi-nomaden konfederazioa izan zen, [[turkiera]]ren familiako hizkuntza batean mintzatzen zen aristokraziak zuzenduta. Deskribapen zaharrenetan esaten denez, ez zuten etxe finkorik ez erregeriketa ez zuten hunoek, eta nekazaritza ez zuten ezagutzen;. arkuaArkua ongi menderatzen zuten, zaldi gainean oso trebeak ziren, eta ausartak eta basatiak ziren borrokan.

K.o. 370. urtean Europari eraso zion herri nomada bateko kidea. Hunoek Asiako erdialdean zuten jatorria, eta Europan erasoa hasi eta ondorengo zazpi hamarkadetan inperio handi bat eratu zuten.

[[IV. mendea|IV.]] eta [[V. mendea|V. mendeetan]], hunoen tribu batzuek [[Europa]] inbaditu zuten, batez ere [[Atila]] berenhaien buruzagia zenean. [[Volga|Volga ibaiaren]] mugaraino iritsi ziren IV. mendean, eta lehendabizi Volga eta Don ibaietako ibarretan bizi ziren [[alano]]ak menderatu zituzten; gero, [[ostrogodo]]en inperioa bereganatu zuten, 376an gaurko [[Errumania]]ko lurraldeetan bizi ziren [[bisigodo]]ak mendean hartu zituzten, eta [[Erromatar Inperioa]]ren mugamugaraino zen(hots, [[Danubio|Danubio ibairaino]]) iritsi ziren.

432. urterako, hunoek germaniarren herri asko mendean zituztenizand, eta erromatarren kontra eraso egiten hasiak ziren. Urte horretan, errege bakarra zuten hunoen taldeek: Rua. Rua hil zenean 434. urtean, hil zenean, haren ilobek,iloba [[Bleda]]k eta [[Atila]]k, erregetza hartu zuten erregetza. 441. urtean, erromatarrek [[Marguseko bakea]] sinatua zuten hunoekin, eta hala erabaki zuten erromatarrek hunoei ordainketak egingo zizkietela, baina hitza bete ez zutenez gero, Atilak eraso handia egin zuen Danubioko mugatik aurrera erromatarren kontra. 445. urtean Atilaren bigarren erasoa izan zen Erromako Ekialdeko inperioaren kontra, eta [[Balkanak|Balkanetatik]] [[Grezia]]raino iritsi zen. 451. urtean erromatarrek eta bisigodoek Atila menderatu zuten. Atila 453. urtean hil zen, haren semeeksemeak elkarren artekoartean borrokakborrokatu izan zituzten,ziren eta inperioa zatitu egin zuten. Ekialdeko Erromako gobernuak hunoei muga itxi zienez gero, pixkanaka indarra galdu zuten.