Ziro II.a Handia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
tNo edit summary
3. lerroa:
|heriotza data = [[K. a. 530eko hamarkada|K. a. 530eko]] [[abendu]]a
}}
'''Ziro Handia'''<ref>{{Euskaltzaindia175|orrialdea=6}}</ref><ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0076.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak euskaraz emateko irizpideei buruzko erabakia}}</ref> ({{lang-peo|𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁}},<ref>{{Erreferentzia|abizena=Ghias Abadi|izena=R. M.|izenburua=Achaemenid Inscriptions lrm;|argitaletxea=Shiraz Navid Publications|urtea=2004|lekua=Teheran|isbn=964-358-015-6|orrialdea=19}}</ref> {{IPA|kʰuːruʃ}}, {{unicode|Kūruš}}; {{lang-fa|کوروش بزرگ}}, {{unicode|Kūrosh-e-Bozorg}}) ([[K. a. 600eko hamarkada|K. a. 600]]-[[K. a. 570eko hamarkada|K. a. 576]] – [[K. a. 530eko hamarkada|K. a. 530eko]] [[abendu]]a<ref>{{Erreferentzia|izena=Jona |abizena=Lendering |url=http://www.livius.org/ct-cz/cyrus_I/cyrus.html |izenburua=livius.org |argitaletxea=livius.org}}</ref>), baita '''Ziro II.a''' edo '''Ziro Persiakoa''',<ref>[[Xenofonte]], ''Anabasis'' I. IX.</ref> [[Akemenestar Inperioa]]ren sortzailea izan zen, lehenbiziko persiar inperioarena alegia. Haren agintaldian antzinakoAntzinako [[Ekialde Hurbila|Ekialde Hurbileko]] erresuma guztiak konkistatu zituen, eta baita [[hego-mendebaldeko Asia|hego-mendebaldeko]] eta [[erdialdeko Asia]] gehiena ere. Erresuma [[Mediterraneo]]tik eta [[Dardaneloak|Dardaneloetatik]] [[Indus]] ibairaino zabaldu zuen, ordura arteko inperiorik handiena sortuz.<ref name="kuhrt647">{{Erreferentzia |abizena=Kuhrt |izena=Amélie |izenburua=The Ancient Near East: C. 3000-330 BC |argitaletxea=Routledge |isbn=0-4151-6762-0 |orrialdea=647 |urtea=1995}}</ref>
 
Antzinako elezahar askotan heroi gisa ageri da Ziro II.a. Aurrena [[Xenofonte]]k, greziar soldadu eta idazleak, bere Ziropedian azaldu zuen; geroago [[Herodoto]] historialariak eman zuen Ziroren bizitzaren berri. Errege eskuzabaltzat aurkezten dute, antzinako persiarrek “herriaren aita” deitzen zutena eta, [[Biblia]]n, [[Babilonia]]n preso zeuden juduen “askatzaile”.