Kathleen Lonsdale: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
2. lerroa:
'''Dame Kathleen Lonsdale Yardley''' ([[Newbridge (Kildare konderria)|Newbridge]], [[Kildare]], Irlanda [[1903]]ko [[urtarrilaren 28]]a - [[Londres]], [[1971]]ko [[apirilaren 1]]a) [[irlandar]] jatorriko [[britainiar]] kimikaria izan zen. [[Kristalografia]] zientziaren aintzindaria, ikerkuntza oso garrantzitsuak burutu zituen estruktura molekularraren inguruan, [[bentzeno]]aren egitura finkatu zuen hain zuzen ere. Zientziari eskainitako ekarpenez gain, emakume zientzialari askok jarraitutako bidea ireki zuen; lehenengo irakasle emakumea izan zen [https://www.ucl.ac.uk/ University College London] unibertsitatean, [[Royal Society]]-ko lehenengo emakume kidea izan zen eta beste hainbat ohore lortu ditu.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Dame Kathleen Lonsdale DBE FRS {{!}} 175 Faces of Chemistry|hizkuntza=en|url=http://www.rsc.org/diversity/175-faces/all-faces/dame-kathleen-lonsdale-dbe-frs/|aldizkaria=www.rsc.org|sartze-data=2018-04-29}}</ref><ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Kathleen Lonsdale|hizkuntza=en|data=2018-04-17|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Kathleen_Lonsdale&oldid=836902879|sartze-data=2018-04-29|encyclopedia=Wikipedia}}</ref><ref name=":1">{{Erreferentzia|izenburua=Woman of substance {{!}} News {{!}} Chemistry World|hizkuntza=en|url=https://www.chemistryworld.com/news/woman-of-substance-/3004326.article|aldizkaria=Chemistry World|sartze-data=2018-04-29}}</ref>
 
== LehenBizitzako lehen urteak ==
Kathleen Lonsdale Yardley, [[Newbridge (Kildare konderria)|Newbridge]], Irlandako hiri batean jaio zen 1903.urtean eta bost urte zituelarik Essex, Inglaterrara bizitzera joan zen bere ama eta senideekin, bere gurasoak dibortziatu zirelako. Inglaterran Woodford nesken eskolara joan zen. Ikasle bikaina zen eta zientzietako ikasgaietan nabarmendu zen. Baina neskentzako eskolan ez zen ez matematikarik ez fisikarik irakasten eta ondorioz, Ilford mutilentzako eskolara joan behar zen ikasgai horiek ikastera.
 
22. lerroa:
* ''Removing the Causes of War,'' 1953.''Is peace possible?,'' 1957
 
* ''Forth in Thy Name: The Life and Work of Godfrey Mowatt,'' (1959)<ref name=":0" />
 
== Ohoreak eta emakume zientzialari bezala primiziak ==
Zientziaren eta bizitzaren arlo askotan bezala, garai hartan [[Kimika|kimikan]] ere gizonezkoak nagusitzen ziren, baina horrek ez zuen ekidin Kathleen Lonsdale bere ibilbidea zientzian egiteko. Emakume zientzialari askok jarraitutako bidea ireki zuen Kathleen Lonsdalek, izan ere, 1945.urtean [[Royal Society]]-n onartua izan zen lehenengo emakumea izan zelako. Emakumeak onartuak ez izatearen 285 urteko tradizioari amaiera eman zion elkartean sartu zenanzenean. Baita, UCLUniversity College London Unibertsitateko-ko lehenengo irakasle emakumea izan zen ere. Gainera, [[International Union of Cristallography]] elkarteko lehenengo emakume lehendakaria izan zen. HontazHortaz gainera, beste hainbat ohore lortu ditu zientzan egindako lanagatik:
 
 
 
* [[1956]]<nowiki/>an, [[Britainiar Inperioa|Britainiar Inperioaren]] Ordenako Dama Komandantea izan zen.
 
* <nowiki/> [[1967]]<nowiki/>an, Britainia Handiko Zientziaren Aurrerapenaren aldeko Elkartearen lehen emakume lehendakaria izan zen, gazteengan zientzia sustatzen zuelako.
 
 
 
* [[1967|196]]<nowiki/> [[1967|7]]<nowiki/>an, Britainia Handiko Zientziaren Aurrerapenaren aldeko Elkartearen lehen emakume lehendakaria izan zen, gazteengan zientzia sustatzen zuelako.
 
 
 
* [[University College London|Univ]]<nowiki/>[[University College London|ersity College London]], the [[University of Limerick]] eta [[Dublin City University]] unibertsitatean bere izena duten hainbat erakini daude bere omenez.
* [[Lonsdaleite|Lons]]<nowiki/>[[Lonsdaleite|daleite]], karbono alotropikoa, meteoritoetan aurkitzen den diamanteen forma gogorragoa eta arraroagoa, bere omenez horrela izendatua izan zen.<ref name=":2">{{Cite web|url=https://royalsociety.org/news/2010/influential-british-women/|izenburua=Most influential British women in science|sartze-data=2010ko martxoaren 21ean|egunkaria=|aldizkaria=The Royal Society|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=ingelesa|formatua=}}</ref>
 
== Bizitza pertsonala ==
Bere ikerketak hasi zituenean, Thomas Jackson Lonsdale ezagutu zuen, University CollgeCollgeko-en [[Ingeniaritza|ingeneritza]] ikaslea. zena. [[1927]].urtean ezkondu ziren eta hiru seme-alaba izan zituzten: Jane (1929), Nancy (1931) eta Stephen (1934). Bere senarrak garbi adierazi zuen Kathleen-etik gehien erakarri zuen gauza bere abilidade matematikoak izan zirela eta ez zela berarekin ezkondu etxeko garbitzaile bat edukitzeko.<ref>{{Cite web|url=http://www.herstory.ie/news/2017/4/27/dame-kathleen-lonsdale-scientist-educator-activist|izenburua=DAME KATHLEEN LONSDALE, DBE FRS|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=HERSTORY|abizena=Claire Murray|egile-lotura=|hizkuntza=ingelesa|formatua=}}</ref> Bere senarrak beti errespetatu zuen bai zintzialari zein emakume bezala, eta haurdun geratu ondoren, lanean jarri zezan adoretu zuen.
 
==== Pazifismoa ====
45 ⟶ 52 lerroa:
 
== Kristalografiari buruz ==
Nahiz eta [[kristalografia]] [[Ren Jus Juy]] 1743-1822 urte bitarteetan egindako lanetara atzera egin, kristalografia, zientzia bezala, ez zen benetan garatzen hasi X-izpiak sortu ziren (1895) arte. 1912. urtean [[Max von Laue]] zientzialari frantsesak [[X-izpi|X-izpiak]] erabili zituen lehenengo aldiz hainbat kristalen barne egitura aztertzeko. William eta Laurence, aita eta semea, X-izpiak erabili zituzten egitura inorganiko sinpleen egitura molekularra zehazteko. [[Lehenengo mundu gerra|I. Mundu Gerran]] zehar, ikerketa guztiak eten behar izan ziren, baina ondoren Bragg semea eta aitak, [[Kristalografia|kristalografiaren]] mundua beraien artean banatu zuten: aitak egitura organikoen inguruan ikertu zuen [[University College Londonon]] Unibertsitatean, (horrela Kathleen Lonsdale ezagutu zuen) eta bere semeak berriz, gainerako sustantzia inorganikoen egiturak aztertu zituen [[Manchester]]-eko Unibertsitatean<ref name=":1" />.
 
== Errferentziak ==