Antzinako Greziako artea: berrikuspenen arteko aldeak

{{HezkuntzaPrograma}}

[[Fitxategi:NAMA Diadumène 2.jpg|thumb|180px|[[Diadumeno]], [[Polikleto]]rena ([[K. a. V. mendea]]ren hirugarren laurdena).]]

 

Antzinako greziarrek garatutako kulturak egungo mendebaldeko kulturaren funtsak ezartzen ditu. Handik sortu ziren ondorengo jakintza, filosofia eta artearen kontzeptu eta printzipioak.

 

== Aroak ==

 

* Geometrikoa: K.a. IX-VIII. mendeak.

 

=== Margolaritza ===

 

Greziarrek, europar kultura gehienek bezala, margolaritza arte mota gailenetakotzat hartu zuten. [[Polignoto]] [[Tasos]]ekoa margolaria, [[K. a. V. mendea]]n jaio zena, zenbait greziarrek gaur egun [[Leonardo da Vinci]] edo [[Michelangelo]] gogoratzen diren bezala gogoratzen zuten. Bere lanak bera hil eta 600 urtera ere miretsiak izan ziren, alabaina, lan edo kopia bakar bat bera ere ez da mantendu.

 

=== Eskultura ===

 

Mantendu diren eskultura eta arkitektura lan guztiak, greziar lanen bilduma itzelaren adibide txiki bat baino ez dira. Jainko jentilen eskultura ugari [[Anno Domini|kristau aroan]] suntsituak izan ziren. Zoritxarrez, [[haitzurdin]]a errausten denean [[kare]]a sortzen da, eta hori zen haitzurdinezko greziar lan askoren patua [[Erdi Aroa]]n. Aro horretan bertan, metal eskasiaren ondorioz, [[brontze]]zko estatua gehienak urtuak izan ziren. Gaur egun ditugun lanetako asko erromatarrek eginiko kopiak dira.

 

=== Arkitektura ===

 

Greziar eraikin gehienak ez dira egundaino mantendu, zenbait arrazoiren ondorioz: gerretan suntsituak izan ziren, eraikuntza materialak lortzeko arpilatuak edo lurrikaretan suntsituak. Tenplu gutxi batzuk baino ez dira mantendu, [[Atenas]]en dauden [[Partenoia]] eta [[Hefestion]]a kasu. Greziarrek sortutako antzinako lau mirarietako bakar bat bera ere ez da mantendu egundaino.

== Zeramika ==

[[Fitxategi:ac.krater.jpg|thumb|250px|[[K. a. XII. mendea|K. a. XII. mendeko]] [[kratera]]]]

 

Aro honetatik eguneroko erabilerarako zeramiken elaborazioa edo hileta erabilerarakoak nabarmentzen dira, non ondo hornitutako pitxer handiak erabili ziren. Pitxer hauek irudikapen linealekin eta heriotzarekin lotutako irudiekin apainduak zeuden, lur edo itsas guduak kasu. [[Buztingintza]] gehiena etxeko lanez osatua dago, hauetatik [[anfora]], [[kratera]] edo [[hidria]] bezalako edukiontziak mantendu direlarik. Bestaldetik, hileta zeramikari buruz, zenbait [[hil kutxa]] aurkitu dira. Buztin egosizko iruditxoak ere egin ziren, nagusiki tenpluetan ofrenda bezala uzteko. Aro helenistikoan, buztingintza objektu barietate handi bat egin zen, balio artistikoa gutxi batzuk baino ez duten arren.