Koreako Gerra: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
27. lerroa:
[[Bigarren Mundu Gerra]]ren amaieran, [[1945]]eko udan, [[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|sobietar]] eta [[Ameriketako Estatu Batuak|estatubatuar]] gudarosteek askatu zuten [[Koreako penintsula]]. Sobietarrak iparraldetik sartu ziren Txinako mugan zehar, eta estatubatuarrak, [[Seul]] hartuta, 38. paralelotik hegoaldera hedatu ziren. [[1943]]ko [[Kairoko Batzarra|Kairoko Batzarrean]] [[Bigarren Mundu Gerrako aliatuak|Aliatuek]] Korean estatu bakarra eta demokratikoa erabaki bazuten ere, ez ziren ados jarri administrazio bakarra jartzerakoan. Sobietarrak [[Kim Il-sung]], aspaldiko gerrilla buruzagi komunistaren alde azaldu ziren; honek pertsonalitatearen gurtzan oinarrituriko errejimen [[estalinismo|estalinista]] ezarri zuen 38. paralelotik iparraldera. Hegoaldean, [[Syngman Rhee]]ren alde agertu ziren amerikarrak; politiko antikomunista zen Rhee, erbesteko Koreako gobernuburua izana japoniarren okupazioaren garaian.
 
[[Gerra Hotza]]ren dinamika hartan, barne tentsioek herrialdearen zatiketa ekarri zuten. 1947ko azaroan, [[Nazio Batuen Erakundea]]ren Batzar Nagusiak onartu zuen Korea osoan hauteskundeak egitea behin-behineko gobernua osatzeko, baina Sobietar Batasunak uko egin zion. [[19491948]]ko udanmaiatzean, Hego Koreako herritarrek nazio biltzarra hautatu zuten hauteskunde bidez, eta abuztuan Syngman Rheek [[Koreako Errepublika]] aldarrikatzean,aldarrikatu zuen. Berehala iparraldeko komunistek [[Koreako Herri Errepublika Demokratikoa]] aldarrikatuzeratu erantzunzuten.<ref zuenname="cnn">{{erreferentzia|egitea= Sungek| url = https://edition.cnn.com/2013/06/28/world/asia/korean-war-fast-facts/index.html | argitaletxea = edition.cnn.com | izenburua = Korean War Fast Facts | sartze-data = 2018-4-30}}</ref> Handik gutxira, errusiarrek eta amerikarrek alde egin zuten penintsulatik, elkarren etsai ziren bi errejimen politiko uzten zituztela atzean. Gerra hasi aurretik ere, borrokatxo ugari gertatu ziren 38. paraleloko mugan.<ref>{{erreferentzia|egitea= | url = https://www.history.com/topics/korean-war | argitaletxea = history.com | izenburua = Korean War | sartze-data = 2018-4-30}}</ref>
 
Japoniarren desegigoaren ondoren, berriz hasi zen nazionalisten eta komunisten arteko [[Txinako Gerra Zibila]] hasi zen berriz. Ipar Koreako gobernuak laguntza eman zien txinatar komunistei Mantxurian.
 
== Gerra ==