Iraupen-eski: berrikuspenen arteko aldeak

'''Iraupen eskia''' ({{lang-en|cross-country skiing}}) [[irristaketa]]n oinarrituta dagoen [[neguko kirol]] bat da non helburua [[elur]]retan distantzia luzeak ahalik eta denbora gutxienean egitea den. Praktika hau [[Eski Nordikoanordiko|eski nordikoaren]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Eski nordiko|hizkuntza=eu|data=2016-10-13|url=https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Eski_nordiko&oldid=5595975|sartze-data=2018-03-09|encyclopedia=Wikipedia, entziklopedia askea.}}</ref> modalitate bat da eta lur zapal eta ondulatuetan praktikatzen da. Irristaketa oinei itsatsitako lera estu, luze eta leun baten bidez egiten da, eta horretanaurrera egiten laguntzeko bi makulu erabiltzen dira.

Eskandinaviako[[Eskandinavia]]<nowiki/>ko herrialdeetan mugitzeko baliabide gisa hasi zen erabiltzen, herrialde hauetako lurra, urtearen zatirik gehienean elurrez estalita egoten baita. Eskien aurretik, [[Elur-erraketa|elur-erraketak]] baino ez ziren ezagutzen, oinen euste-azalera handituz elurretan hondoratu gabe ibiltzea baliatu zutenak. Euste-azalera handitzearen printzipioa mantenduz, eskiek, gainera, euren onurarako baliatzen dituzte izoztutako azaleren irristatze ezaugarriak, erabat laua eta iragazgaitza den zola batez baliatuz. Bere forma luzangak, bi hanken gainean ibiltzea ahalbidetzen du, eta makuluen erabilerak, aurrera egitea ahalbidetzen du elementu ez irristakor baten bidez.

Iraupen eskia Eskida Nordikokoeski nordikoko modalitate guztietatik zaharrena da, eta bertatik eratorri dira gaur egun ezagutzen ditugun besteak.

Orain dela 5.000 urte sortu zen, Norvegian eta Errusian, non eskia garraio bezala eta ehizatzeko erabiltzen zen negu luze eta hotzetan. Jakina da X. mendean jada, Vikingoak[[Bikingo|Bikingoak]] eskien bidez desplazatzen zirela eta hauen konkisten bidez zabaldu zirela eskiak Europako gainontzeko lurraldeetara.

iraupen eski modalitate nagusiak estilo “klasikoa” eta “patinatzailea” edo librea dira. Lehenengoan ezkatak dituzten eskiak erabiltzen dira, igoeretan eustea bideratzeko. Modalitate honetan, artifizialki sortutako bideetan eskiatzen da. Patinatzaile estiloan, ordea, eskiak ezkatarik gabe erabiltzen dira, eta parafina erabiltzen da igoeretan irristaketa esfortzu gutxiagorekin egin ahal izateko eta jaitsieretan abiadura handiagoa hartzeko. Bi modalitate hauez gain, bien arteko konbinaketan oinarritutako probak daude. Modalitateen arteko bereizketa 1987ko Eski Nordikoko Munduko Txapelketan ezarri zen, ordura arte ez zegoen inongo bereizketa eta legerik.

-Euskal HerrikoNegu NegukoKiroletako KirolenEuskal FederazioaFederakuntza<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Federación Vasca de Deportes de Invierno {{!}} Negu Kiroletako Euskal Federakuntza|url=http://www.fvdi-nkef.org/pub/home.asp?idioma=ca|aldizkaria=www.fvdi-nkef.org|sartze-data=2018-03-09}}</ref>

Euskal Herrian elurrak asko irauten ez duen arren, eskiak badu tradiziorik. Aipagarria da iraupen eskiaren kasua. iraupen eskia Euskal Herrian gehien bat Nafar pirineotanPirineotan praktikatzen da, elur denboraldian. Kirol hau sustatzen duten klub gehienak inguru horietan kokatzen direlarik. Hala ere, Euskal Herrian, elurra urteko momentu zehatz batzuetan soilik egiten duen beste lurraldeen antzera, eskiatzaileak urtean zehar entrenatzeko eskien antzeko modalitate bat erabiltzen dute, eremu lehorrean (errepideetan) praktikatzen dena. Modalitate horri ''Skiroll''<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Skiroll|hizkuntza=es|data=2017-05-06|url=https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Skiroll&oldid=98914728|sartze-data=2018-03-09|encyclopedia=Wikipedia, la enciclopedia libre}}</ref>a deitzen zaio. Eskiatzearen antzekoa da, baina eskien azpian patinetan egoten diren bezalako gurpil batzuk dituzte, eta irristaketa, horien bidez egiten da. Azken finean, iraupen eskia urte guztian praktikatzeko erabiltzen da ''Skiroll''a.