6.798
edits
«Txikipedia:Lehen Mundu Gerra»: berrikuspenen arteko aldeak
ez dago edizio laburpenik
(Orria sortu da. Edukia: 300px|thumb|Australiar soldaduak gasaren kontrako maskarekin, 1917an, Frantziako frontean. '''Lehen...) |
No edit summary |
||
|
[[Fitxategi:Australian infantry small box respirators Ypres 1917.jpg|300px|thumb|Australiar soldaduak gasaren kontrako maskarekin, 1917an, Frantziako frontean.]]
'''Lehen Mundu Gerra''' XX. mendearen hasieran (1914 eta 1918 bitartean) gertatu zen gerra handi bat izan zen; batez ere [[Txikipedia:Europa|Europan]] gertatu zen, baina munduan garai hartan zeuden potentzia
Hasieran, “Europako Gerra” deitu zitzaion, baina [[Txikipedia:Commonwealth|Commonwealth]] elkarteko herrialdeak eta [[Txikipedia:Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuak]] ere sartu zirenez, laster “Gerra Handia” eta “Mundu Gerra” deitu zioten, asko izan zirelako parte hartu zuten herrialdeak. [[Txikipedia:Bigarren Mundu Gerra|Bigarren Mundu Gerrara]] arte, inoiz ez zen egon hainbeste herrialdek parte hartutako gerrarik.
Borrokan izan ziren bi aldeak honela osatu ziren:
• Aliatuak: [[Txikipedia:Frantzia|Frantzia]], Britainiar Inperioa eta Errusiar Inperioa hasieran; eta, geroago, Ameriketako Estatu Batuak, [[Txikipedia:Italia|Italia]], [[Txikipedia:Serbia|Serbia]], [[Txikipedia:Japonia|Japonia]], [[Txikipedia:Errumania|Errumania]], [[Txikipedia:Grezia|Grezia]], [[Txikipedia:Belgika|Belgika]], [[Txikipedia:Portugal|Portugal]] eta [[Txikipedia:Montenegro|Montenegro]].
• Erdialdeko Inperioak: [[Txikipedia:Alemania|Alemania]], [[Txikipedia:Austria|Austria]]-Hungariako Inperioa, Turkiar Inperioa eta [[Txikipedia:Bulgaria|Bulgaria]].
== Gerraren hasiera ==
Lehen Mundu Gerra 1914ko uztailaren 28an hasi zen, Austriak Serbiari gerra deklaratu zionean
Mundu osoan, 70 milioi gizonetik gora mobilizatu ziren (60 milioi, Europan), eta 10 milioi hildako eta 20 milioi zauritu baino gehiago eragin zituen.
Gerra bukatu zenean, Alemaniar Inperioa, Austria-Hungariako Inperioa, Otomandar Inperioa eta Errusiar Inperioa desagertu egin ziren, eta haietatik hainbat Estatu berri jaio ziren; Europako geografia politikoa erabat aldatu zen gerraren eraginez.
| |||