Txikipedia:Ipar Amerika: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
5. lerroa:
 
==Hidrografia==
Oro har, [[Txikipedia:Ozeano Barea|Ozeano Barean]] itsasoratzen diren ibaiak motzak, azkarrak eta higadura-indar handikoak dira. Ozeano Atlantikoan itsasoratzen diren ibaiak, aldiz, luzeak, emaritsuak eta nabigagarriak dira, eta arro hidrologiko oso zabalak dituzte. Haien artean munduko ibairik luzeenetakoak daude, hala nola [[Txikipedia:Mississippi|Mississippi]] eta bereharen ibaiadarretako bat, Missouri, [[Txikipedia:Amazonas (ibaia)|Amazonas ibaiaren]] antzeko luzera dituztenakdutenak. Aipagarria den hurrengo ibaia San Laurendi da, 1 600 000 km²-ko arroa duena.
 
Beste ibai garrantzitsu batzuk hurrengo hauek dira: Mackenzie eta Copper; Rio Grande eta Rio Negro, Ozeano Atlantikora joaten direnak; eta, azkenik, Yukon, Fraser, Columbia, Sacramento, San Joaquin eta Colorado ibaiak, Ozeano Barean isurtzen direnak.
11. lerroa:
Horretaz aparte, [[Txikipedia:Ozeano Artikoa|Artikoan]] isurtzen diren [[Txikipedia:Ibai|ibaiak]] ere nabarmengarriak dira, neguan izozten baitira.
 
Munduko laku handienen eskualderiklurralderik handienetako bat Amerikan dago. JatorriLakuek glaziarrekojatorri lakuakglaziarra diradute eta, batez ere, [[Txikipedia:Kanada|Kanadan]] daude. Asko dira Kanadako lakuak.
 
==Landaredia==
[[Fitxategi:Picea mariana taiga clipped.jpg|thumb|300px|Izeien landaredia Alaskan]]
Iparraldean, landaredia likenek, goroldioek eta belar baxuek osatzen dute. Kanadan eta Estatu Batuetako mendebaldean koniferoakkoniferoz betetako eremu zabalak nabarmentzen dira, batez ere [[Txikipedia:sekuoia|sekuoiak]], [[Txikipedia:pinu|pinuak]] eta [[Txikipedia:izei|izeiak]].
 
Ia lurraldearen erdia Ordokiordoki Handiekhandiek osatzen dute. Mexikoko kostaldeko lautadek [[Txikipedia:Patagonia|Patagoniako]] estepen antza dute, eta Mississippiko sabanak Brasil-, Paraguai- eta Argentinako [[Txikipedia:panpa|panpen]] antzekoak dira. Gauza bera gertatzen da [[Txikipedia:Appalache mendiak|Appalache mendiekin]] eta Brasilgo mendikateekin.
 
==Klimak==
Kokagune geografikoa dela eta, [[Txikipedia:Ipar Polo|Ipar polotikPolotik]] ia [[Txikipedia:Ekuatore|ekuatorera]], azpikontinentean zenbait zona klimatiko daude (Mexikoko hegoaldeko gune baxuetako [[Txikipedia:junglaOihan|oihanakoihan]] eta [[Txikipedia:Sabana|sabanaksabanetatik]] Mexikoko hegoaldeko gune baxuetanhasi eta [[Txikipedia:Groenlandia|Groenlandiako]] izotz-eremuak, adibidezeremuetaraino). Iparraldean, Kanadan eta [[Txikipedia:Alaska|Alaskan]], [[Txikipedia:Tundra|tundrak]] eta [[Txikipedia:taiga|taigak]] dira ohiko paisaiak. [[Txikipedia:Kontinente|Kontinentearen]] barnealdean, berriz, [[Txikipedia:basamortua|basamortuak]] eta inguru elkorrak gailentzen dira. Hala ere, kontinentearen eremu zabal batzukbatzuek klima epela dute bizitzeko eta [[Txikipedia:nekazaritza|nekazaritzarako]].