Prokne: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Luistxo (eztabaida | ekarpenak)
«Procne» orriaren itzulpena eginez sortua
 
Luistxo (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa:
{{lanean|luistxo}}
'''Procne''' (<span class="IPA nopopups noexcerpt">/<span style="border-bottom:1px dotted"><span title="/ˈ/: primary stress follows">ˈ</span><span title="'p' in 'pie'">p</span><span title="'r' in 'rye'">r</span><span title="/ɒ/: 'o' in 'body'">ɒ</span><span title="'k' in 'kind'">k</span><span title="'n' in 'nigh'">n</span><span title="/i/: 'y' in 'happy'">i</span></span>/</span>{{IPAc-en|ˈ|p|r|ɒ|k|n|i}}; {{Lang-grc|Πρόκνη}}, ''Próknē'' {{IPA-el|pró.knɛː|}}) adin txikikoa da figura [[Greziar mitologia|greziar mitologian]]. Zuen alaba zaharrenaren bat errege Atenas izeneko [[Pandion I.a|Pandion]] eta emaztea Errege Tereus , [[Trazia]]. Bere eder arreba [[Filomela|Philomela]] bisitatu pare zen, eta bortxatu Tereus, nork urratu out bere hizkuntza saihesteko bere adierazgarria delitua. Zuen wove bat [[Tapizgintza|tapiz]] horrek egin du argi zer egin izan dira, eta bi emakumeek hartu zuten haien mendekua.<ref name="ewaw">{{cite book|last=Salisbury|first=Joyce E.|year=2001|title=Encyclopedia of Women in the Ancient World|publisher=ABC-CLIO Ltd|location=|isbn=1576070921}}</ref>
 
'''Prokne''' (<span class="IPA nopopups noexcerpt">/<span style="border-bottom:1px dotted"><span title="/ˈ/: primary stress follows">ˈ</span><span title="'p' in 'pie'">p</span><span title="'r' in 'rye'">r</span><span title="/ɒ/: 'o' in 'body'">ɒ</span><span title="'k' in 'kind'">k</span><span title="'n' in 'nigh'">n</span><span title="/i/: 'y' in 'happy'">i</span></span>/</span>{{IPAc-en|ˈ|p|r|ɒ|k|n|i}}; {{Lang-grc|Πρόκνη}}, ''Próknē'' {{IPA-el|pró.knɛː|}}) [[Greziar mitologia|greziar mitologiako]] pertsonaia da, [[Pandion I.a|Pandion]] Atenasko errege mitikoaren alaba, Traziako errege Tereoren emaztea. Tereo senarrarekin eta [[Filomela]] ahizparekin istorio tragiko baten protagonista da. [[Publio Ovidio|Ovidio]] poeta latindarraren ''[[Metamorfosiak (Ovidio)|Metamorfosiak]]'' lanean aurki daiteke Filomela, Prokne eta Tereoren istorio hori. Euskaraz, [[Juan Mari Mendizabal|Juan Mari Mendizabalek]] itzuli zuen ''[[Ipuin Ankerrak]]'' bilduman, ''Filomela eta Prokne'' izenburuarekin<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Ipuin ankerrak, Herodoto - Ovidio|url=http://armiarma.eus/millabidai/HerodotoOvidioIpuinAnkerrak07.htm|aldizkaria=armiarma.eus|sartze-data=2018-03-02}}</ref>. Xerezaderen Artxiboa literatur podcast-ean grabatu zuen halaber Ana Morales itzultzaileak<ref name=":1">{{Erreferentzia|izena=Xerezaderen Artxiboa|abizena=|urtea=|izenburua=FILOMELA ETA PROKNE, Ovidio|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=eu|url=https://blogak.eus/xalp/filomela-eta-prokne-ovidio|aldizkaria=blogak.eus|sartze-data=2018-03-02}}</ref>.
Procne hil bere semea Tereus, Itys (edo Itylos), egosi hura, eta zerbitzatzen zion bezala, bazkari bat bere senarra. Ondoren amaitu zuen bere bazkari, ahizpak aurkeztu Tereus batera burua severed bere semea, eta konturatu zen zer egin izan dira.<ref name="OvidPhilomela">Ovid. ''Metamorphoses'' Book VI, lines 424–674. (*Note that the line numbers vary among translations).</ref> Zuen snatched sortu aizkora bat eta lortu nahi horiek asmo hiltzeko arrebak. ihes egin Zuten baina ez ziren ia gainditu Tereus. Etsipena, otoitz egin zuten jainkoak nahi izan bihurtu, hegaztiak eta ihes Tereus' amorrua eta mendeku.<ref name="BibliothecaFrazer">Pseudo-Apollodorus, ''Bibliotheca'', 3.14.8; in Frazer, Sir James George (translator/editor). Apollodorus, ''Library'' in 2 volumes (Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press; London: William Heinemann, Ltd., 1921). (found online [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0022%3Atext%3DLibrary%3Abook%3D3%3Achapter%3D14%3Asection%3D8] – Retrieved 23 November 2012).</ref> jainkoak eraldatu Procne bat sartu [[Enara|irentsi]], Philomela bat sartu [[Urretxindor arrunt|urretxindorra]] eta Tereus bat sartu hoopoe. swallow [[Genero (biologia)|genera]] ''Progne'', ''Ptyonoprogne'' eta ''Psalidoprocne'' ondorioz beren izenak mitoa.
 
Prokne Trazian zelarik Tereorekin ezkondua, ahizpa Filomela joan zitzaion bisitan, eta Tereok Filomela bortxatu egin zuen, eta bortxatu ondoren, mihia moztu krimena sala ez zezan. Baina tapiz bat ehunduz Prokne ahizpari jakinarazi zion gertatua Filomelak, eta ahizpek mendekua egin zuten. Proknek Tereorekin zuen semea hil egin zuten, eta sukaldatu erregeari jaten emateko. Oturuntza antropofagikoa amaitzeko, jakin zezan Tereok zer gertatu zen, semearen burua zerbitzatu zioten plater batean.
 
Tereok, amorruak erotuta, aizkora bat hartu eta ahizpak hil nahi izan zituen. Ihes egin zuten Filomelak eta Proknek basorantz, eta ihesi zihoazela laguntza eta barkamena eskatu zieten jainkoei, txori bihurtzeko, arren, ihes egiteko. "Filomela basoetako [[urretxindor]] bilakatu zen; Prokne, berriz, [[enara]] bihurtu eta bere jauregiko dorrean pausatu zen", dio Ovidiok<ref name=":02">{{Erreferentzia|izenburua=Ipuin ankerrak, Herodoto - Ovidio|url=http://armiarma.eus/millabidai/HerodotoOvidioIpuinAnkerrak07.htm|aldizkaria=armiarma.eus|sartze-data=2018-03-02}}</ref>. Jainkoek, gainera, Tereo bortxatzailea ere txori bihurtu zuten, minik gehiago egin ez zezanː [[argi-oilar]] bihurtu zuten.
 
== Erreferentziak ==