Antzinako Erregimena: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Zuiarra (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Replacing superseded 'Adolph-von-Menzel-Tafelrunde.jpg' with 'Adolph-von-Menzel-Tafelrunde2.jpg'
129. lerroa:
 
[[Fitxategi:Anthonis van Dyck 044.jpg|thumb|220px|[[Karlos I.a Ingalaterrakoa eta Eskoziakoa|Karlos I.a Ingalaterra]]koari, hemen, errege [[dekorum]] gehienez margotua, [[Antoon van Dyck]]engatik, [[1640]]an burua moztu zioten, gizarte burges baten gainean monarkia absolutu bat sortzeko ez baitzen gai izan.]]
[[Fitxategi:Adolph-von-Menzel-TafelrundeTafelrunde2.jpg|thumb|220px|Voltaire Frederiko II.arekin [[Sanssouci jauregia|Sanssoucin]], [[Adolph Menzel|Adolph von Menzelena]], [[1850]]]]
 
[[Borboi leinua|Borboi leinuko]] monarkia frantziarra, dinastia hau ezarri zenetik, trebeki joan zen boterean ezartzen egoera ahul batetatik abiatuta, kanpoan (nagusitasun espainiarra), zein barnean, neurri handi batean, [[erlijio gerrak|erlijio gerrek]] konpondu ez zuten zatiketa erlijiosoagatik. [[Henrike III.a Nafarroakoa|Henrike IV.ak]], aurretik [[erreforma protestantea|protestantea]] izandakoa, amaitu zituen [[Nantesko Ediktua|Nanteseko Ediktuarekin]], [[higanot]]ar segurantza guneak, [[estatu barneko estatu]] bihurtu zituena, [[Luis XIII.a Frantziakoa]] eta [[Luis XIV.a Frantziakoa]] oraindik adin txikikoak zireneko erregeordetzekj eta [[balido]] eta [[ministro]]en izaerek ([[Richelieu kardinala]], [[Jules Mazarin|Julio Mazarino]], [[Jean-Baptiste Colbert]]), mendearen amaieran, [[Frantzia]], [[Europa]]ko potentziarik nagusiena bihurtu zuten. Aldi berean, [[Espainiar Inperioa]] [[espainiar gainbehera|gainbehera sakonean]] sartu zen, honetara, [[Lermako Dukerria|Lermako Dukea]]ren (Felipe III.aren balidoa) politika eroso eta ustelek zein [[Olivares konde-dukea]]ren (Felipe IV.aren balidoa) politika zorrotz eta ospedunek lagundu zutelarik, [[Arma Bateraketa]]ko bere saiakerarekin lurralde oreka ezegonkorrak bortxatzean, [[1640ko krisia]] eragin zuelarik, eta [[Espainiar Inperioa]] desegiteko puntuan utzi zuen. Absolutismoa ez zen [[Espainia]]ra, [[Planta Berriko Dekretuak]] onartu ziren arte, [[Filipe V.a Espainiakoa]]k [[Espainiako Ondorengotza Gerra]] ([[1715]]), Europako etsaien aurka, zein penintsula barnean bertan (bereziki Valentzia eta Katalunia), lurralde foruei errespetu gehiago zieten Habsburgotarrekin jarraitu nahi zutenei irabazi ondoren.