Chimú: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Ingeles Wikipediatik zenbait datu osatzea
No edit summary
26. lerroa:
}}
 
'''Chimú''' [[Kolonaurreko Amerika|kolonaurreko kultura]] bat izan zen, gaur egungo [[Peru]]ko iparraldeko kostaldean garatua, [[1000]] eta [[1200]]. urteen artean, [[Huari Inperioa]]k gainbehera egin ondoren. Chimú kultura [[900]]. urtearen inguruan sortu zen, [[moche|mochica]] herria bizi izan zen inguru berean, eta haren jarraipen gisa hartu izan da zenbait alderdiri dagokionez. [[Tupaq Inka Yupanki]] [[Inka Inperioa|inka enperadoreakenperadorea]] buru zuen kanpaina batek konkistatu zituen chimuak [[1470]]. urtearen inguruan.
 
Chimuek eratutako [[Chimor erresuma]] [[Inka Inperioa|inken]] eredu izan zen alor askotan. Hainbat lurralde konkistatu zuten, eta kultura aberatsa osatu zuten, kutsu aristokratiko eta autokratakoa.
33. lerroa:
[[Chan Chan]] izan zen [[Chimor erresuma]]ko [[hiriburu]]a. 50.000 biztanletik gora zituen, eta halako [[hiri]]a eraikitzeko ofizio gizonak eta antolamendu bikaina behar zirela erakusten dute aztarnek. [[Gizarte klase]]en artean banaketa nabarmena zela dirudi.
 
Chan Chan hiriak 15 [[km²-ko]] eremuahartu hartzen zuenzituen, eta hamar auzo zituen, [[klan]] bakoitzeko buruzagiak sortua horietako bakoitza. Auzoak banako osoak ziren, bizitzeko behar den guztia baitzegoen auzo bakoitzean : [[hilerri]]a, tenplua, ur biltegia, etxeak... Chan Chan hiriak trazatu bikaineko [[kale]]ak, [[ubide]] bereziez ureztaturiko lorategiak, [[erlaitz]]ekiko teilatuak etab. zituen, eta [[akueduktu]] sistema batez hornitzen zen urez. Auzoak 12 mmetro luzekogarai zen [[harresharresi]]i batezbatek zeuden elkarretatik bereziakbereizten zituen; [[eskulturagintza|eskulturaz]] apainduriko harresiak ziren, eta oro har irudi geometrikoak eta erreplikaziozkoak dira nagusi. Arkitektura zurruna, garbia eta zorrotza zen, eta hiriaren sortzaileen handitasuna azpimarratzea zen helburua, adierazten zenaren esanahia baino gehiago izaera monumentala azpimarratu nahi zen-eta.
 
== Artea ==