Heisenbergen ziurgabetasunaren printzipioa: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Aldaketa 2 |
info aldatu |
||
1. lerroa:
Mekanika kuantikoan '''Heisenberg-en ziurgabetasun printzipioak''' dio behatu daitezkeen magnitude fisiko eta osagarriak zehaztasun osoz ezin ditzakegula ezagutu. Hau da, fisika kuantikoan ezin ditugula jakin aldi berean eta zehaztasun osoz elkarren artean konmutatzen ez duten osagaien balioa. Horren adibide dira, partikula baten posizioa eta momentu lineala. Honen ondorioz, partikularen posizioa zehaztasun osoz ezagutuz gero, honen momentu linealaren ziurgabetasuna absolutua izango da. Printzipio hau [[Werner Heisenberg]]ek enuntziatu zuen [[1927]]an.
[[Fitxategi:Bundesarchiv Bild183-R57262, Werner Heisenberg crop.jpg|thumb|248x248px|Werner Heisenberg]]
Printzipio honek dioenez, muga bat dago aldi berean [[partikula (argipena)|partikula]] baten posizioa eta higidura-kantitatea determinatzeko, magnitude horien doitasunari dagokionez. Printzipioak honako hau dio:▼
:<math>\Delta x \Delta p \ge \frac{\hbar}{2} </math>▼
non▼
:<math>\Delta</math> desbidazio estandarra edo neurketa baten ziurgabetasuna ,▼
:'''x''' eta '''p''' partikula baten posizioa eta [[momentu lineal]]a direlarik hurrenez hurren, eta ▼
:''<math>\hbar</math>'' Planck-en konstante laburtua (Plancken konstantea 2<math>\pi</math>gatik zatitua) diren.▼
Jatorrian Heisenbergek neurketaren prozesuaren konsekuentzia moduan azaldu zuen: posizioa era zehatzean neurtzeak momentu linealari eragiten zion eta alderantziz, adibide bat (''gamma-izpien mikroskopioa'') aurkeztuz, zeina de Broglie hipotesiaren menpekoa zen. Haatik, gaur egun beste era osatuago batean ulertua da: ziurgabetasuna partikulan bertan ere existitzen da, baita neurketa egin baino lehen ere.
33 ⟶ 24 lerroa:
== Enuntziatu matematikoa ==
▲Printzipio honek dioenez, muga bat dago aldi berean [[partikula (argipena)|partikula]] baten posizioa eta higidura-kantitatea determinatzeko, magnitude horien doitasunari dagokionez. Printzipioak honako hau dio:
▲:<math>\Delta x \Delta p \ge \frac{\hbar}{2} </math>
▲non
▲:<math>\Delta</math> desbidazio estandarra edo neurketa baten ziurgabetasuna ,
▲:'''x''' eta '''p''' partikula baten posizioa eta [[momentu lineal]]a direlarik hurrenez hurren, eta
▲:''<math>\hbar</math>'' Planck-en konstante laburtua (Plancken konstantea 2<math>\pi</math>gatik zatitua) diren.
== Oinarrizko mailen energiaren estimazioa ==
| |||