Grekoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Xabier Armendaritz wikilariak «Doménikos Theotokópoulos» orria «Grekoa» izenera aldatu du: izengoitiaz da ezaguna
ikusmen urria dugunoi irakurtzea erraztea
9. lerroa:
 
=== Grekoa eta Toledo ===
[[Fitxategi:La Trinidad (El Greco, 1577-1579).jpg||thumb|220px|<small>''Hirutasun Santua'' ([[1577]]-[[1579|79]], olioa ohialean, 300x179 cm, [[Pradoko Museoa|Pradoko museoa]], [[Madril]]) [[Toledo]]ko Santo Domingo komentuko elizarako margotu zuen.</small>]]
[[1577]]. urteko dokumentu batean azaltzen da Grekoa aurreneko aldiz Espainian, [[Madril]]en lehenbizi eta [[Toledo]]n gero. Espainiara joateko arrazoietako bat [[Filipe II.a Espainiakoa|Filipe II.aren]] proiektu handiaren berri izana izan daiteke, alegia, [[El Escorial]]eko San Lorenzo monasterioaren eraikuntza. Bestalde, espainiar elizgizon garrantzitsuak ezagutu zituen Erroman. Haietako bat, Luis de Castilla, Grekoaren adiskide mina zen, eta haren anaia batek, Diego Gaztelakoak, egin zion Espainiako lehen agindua.
 
16. lerroa:
Grekoaren lehen agindua Toledoko Santo Domingo komentuko elizako aldare nagusirako eta albo aldareetarako margolanak izan ziren ([[1577]]-[[1579]]). Berak egin zuen erretaulen ertzetzako arkitektura diseinua ere, [[Andrea Palladio|Palladio]] veneziarraren estiloan. Aldare nagusiko lana, ''Andre Mariaren Jasokundea'' (Art Institut, [[Chicago]]), estilo berri baten adierazgarri da: teknika, margo eta argi zurien erabilera libreari dagokionez, veneziarra da; baina koloreen indarra eta kontrasteen manipulazioa, disonantea ia, guztiz bereziak dira.
 
[[Fitxategi:El Greco - The Burial of the Count of Orgaz.JPG|thumb|left|280px|<small>[[Orgazeko kondearen ehorzketa|Orgazko kondearen ehorzketa]]'' ([[1586]]-[[1588|88]], olioa ohialean, 480×360 cm, Santo Tomé eliza, [[Toledo]]).</small>]]
Aldi berean, orijinaltasun harrigarriko beste maisu lan bat sortu zuen, ''El expolio'' (''Kristo bere tunikaz erantzia'', [[1577]]-[[1579]], [[Toledoko Santa Maria Katedrala]]). Lehen planoan konposizioa bertikala eta trinkoa da, erakusteko [[Jesus Nazaretekoa|Jesukristoren]] sufrimendua bere torturatzaileen eskuetan. Espazioa tratatzeko modua manieristena da baina, jendetza adierazteko, buruak lerroka-lerroka elkarren gainean ipintzea, bizantziar teknika da. Bestalde, Grekoaren giza irudia luzatzeko joera nabarmenagoa da garai honetan, hala adibidez ''San Sebastianen martirioa'' lanean ([[Palentziako katedrala]]). Joera hori bera ageri da [[Michelangelo]]ren lanetan, [[Tintoretto]] eta [[Paolo Veronese|Veronese]] veneziarrengan eta margolari manierista nagusiengan.
 
25. lerroa:
Bestalde, eta erretratu gutxi egin bazuen ere, beste espainiar artistek baino hobeto adierazi zuen Grekoak gaztelar nobleen seriotasun eta dotoretasuna. Ikusgarriak dira ''Eskua bular gainean ageri den zalduna'' ([[Pradoko Museoa|Pradoko museoa]], [[Madril]]), ''Antonio de Covarrubias'' ([[Louvre museoa|Louvre]], [[Paris]]) eta ''Julián Romero y su santo patrono'' ([[Pradoko Museoa|Pradoko museoa]], [[Madril]]), zuri-beltzez eginak, zorrotzak eta zehatzak.
 
[[Fitxategi:El Greco - San Martín y el mendigo.jpg||thumb|220px|<small>''San Martin eta eskalea'' ([[1597]]-[[1599|99]], olioa ohialean, 98×191 cm, [[Washingtongo Arte Galeria Nazionala|Arte Galeria Nazionala]], [[Washington]])</small>]]
 
=== Azken urteak ===
45. lerroa:
| width1 = 216
| alt1 =
| caption1 = <small>Tenpluaren garbitzea, Venezia (1570)</small>
 
| image2 = El Greco (Domenikos Theotokopoulos) - Christ Driving the Money Changers from the Temple - Google Art Project.jpg
| width2 = 218
| alt2 =
| caption2 = <small>Tenpluaren garbitzea, Erroma (1571-1576)</small>
 
| image3 = La Purificacion del templo version6 El Greco.jpg
| width3 = 161
| alt3 =
| caption3 = <small>Tenpluaren garbitzea, Toledo (1610-1614)</small>
}}
 
65. lerroa:
{{Galeriako mezua}}
<gallery widths="200px" heights="200px" perrow="4">
Fitxategi:Dormition El Greco.jpg|<small>''Mariaren lokartzea'', [[1567]] baino lehen, [[Ermoupoli]]ko katedrala, [[Siros]], [[Kreta]]ko aldiaren amaieran margotua.</small>
Fitxategi:La curacion del ciego El Greco Dresde.jpg|<small>''Kristo itsua sendatzen'', [[1567]] aldean, Gemäldegalerie, [[Dresden|Dresde]].</small>
Fitxategi:Domenikos Theotokópoulos, called El Greco - The Assumption of the Virgin - Google Art Project.jpg|<small>''Andre Mariaren Jasokundea'', [[1577]], Art Institut, [[Chicago]].</small>
Fitxategi:El Expolio, por El Greco.jpg|<small>''Kristo bere tunikaz erantzia'', [[1577]]-[[1579|79]], [[Toledoko Santa Maria Katedrala]].</small>
Fitxategi:El caballero de la mano en el pecho, by El Greco, from Prado in Google Earth.jpg|<small>''Eskua bular gainean ageri den zalduna'', [[1580]] aldean, [[Pradoko Museoa|Pradoko museoa]], [[Madril]]</small>.
Fitxategi:El Greco View of Toledo.jpg|<small>''Toledoko ikuspegia'', [[1596]]-[[1600]], [[Metropolitan Museum of Art]], [[New York]]</small>.
Fitxategi:La adoración de los pastores (El Greco).jpg|<small>''Artzainen adorazioa'', [[1612]]-[[1614|14]], [[Pradoko Museoa|Pradoko museoa]], [[Madril]]</small>.
Fitxategi:El Greco 042.jpg|<small>''Lacoonte'', [[1610]]-[[1614|14]], [[Washingtongo Arte Galeria Nazionala|Arte Galeria Nazionala]], [[Washington]]</small>.
</gallery>