Grekoa: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Xabier Armendaritz wikilariak «Greco» orria «Doménikos Theotokópoulos» izenera aldatu du: Euskaltzaindia: 185. araua |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
'''
== Biografia ==
=== Lehen urteak, lehen lanak ===
[[1567]]an, veneziar hiritarra izanik, ikasketak [[Venezia]]n egitea erabaki zuen. [[Tiziano]]ren estudioan sartu zen, zeina baitzen une hartan hiriko margolari nagusia. [[Erroma]]n ere izan zen, [[Michelangelo]]ren [[manierismo]]a ikertzen, baina ez da egonaldi horren xehetasunik gorde.
===
[[Fitxategi:La Trinidad (El Greco, 1577-1579).jpg||thumb|220px|<small>''Hirutasun Santua'' ([[1577]]-[[1579|79]], olioa ohialean, 300x179 cm, [[Pradoko Museoa|Pradoko museoa]], [[Madril]]) [[Toledo]]ko Santo Domingo komentuko elizarako margotu zuen.</small>]]
[[1577]]. urteko dokumentu batean azaltzen da
Harrezkero Toledon bizi izan zen, lanpeturik beti, hiriko eta probintzietako eliza eta komentuetako eskaerak betetzen. Humanista, irakasle eta idazleen adiskide izan zen. Hala, adibidez, [[Luis de Góngora|Luis de Gongora]] poeta handiak soneto bat idatzi zuen bere hilobirako. Izan ere,
[[Fitxategi:El Greco - The Burial of the Count of Orgaz.JPG|thumb|left|280px|<small>[[Orgazeko kondearen ehorzketa|Orgazko kondearen ehorzketa]]'' ([[1586]]-[[1588|88]], olioa ohialean, 480×360 cm, Santo Tomé eliza, [[Toledo]]).</small>]]
Aldi berean, orijinaltasun harrigarriko beste maisu lan bat sortu zuen, ''El expolio'' (''Kristo bere tunikaz erantzia'', [[1577]]-[[1579]], [[Toledoko Santa Maria Katedrala]]). Lehen planoan konposizioa bertikala eta trinkoa da, erakusteko [[Jesus Nazaretekoa|Jesukristoren]] sufrimendua bere torturatzaileen eskuetan. Espazioa tratatzeko modua manieristena da baina, jendetza adierazteko, buruak lerroka-lerroka elkarren gainean ipintzea, bizantziar teknika da. Bestalde,
Laburra izan zen, eta ez oso ona,
Ondorengo lan bat da, ''[[Orgazeko kondearen ehorzketa]]'' ([[1586]], Santo Tomé eliza, [[Toledo]]), aditu guztien arabera,
Bestalde, eta erretratu gutxi egin bazuen ere, beste espainiar artistek baino hobeto adierazi zuen
[[Fitxategi:El Greco - San Martín y el mendigo.jpg||thumb|220px|<small>''San Martin eta eskalea'' ([[1597]]-[[1599|99]], olioa ohialean, 98×191 cm, [[Washingtongo Arte Galeria Nazionala|Arte Galeria Nazionala]], [[Washington]])</small>]]
=== Azken urteak ===
[[1590]]etik aurrera, izugarria izan zen
Azkenaldiko obretan artista urrundu egiten da errealitatetik, eta bere barne munduaren aberastasuna adierazten du. Gorputzak luzatu egiten dira, haragizko pisutasuna galtzen dute, eta gero eta gehiago hartzen dute
Geratu diren hiru paisaietan, argi agertu zuen
==
Bere karrera osoan zehar, elikagai izan zituen elementu desberdinak bateratu eta itxuraldatu zituen
{{irudi multzo
58. lerroa:
}}
Bere lana elizetako [[erretaula|erretaulentzako]] ohial handiz, erlijio erakundeentzako gurtza margolan ugariz, zeintzuetan, sarritan, bere lantegiak lan egin zuen, eta maila gorenekotzat hartzen diren [[erretratu (margolaritza)|erretratu]] batzuez osatua dago. Bere lehen espainiar maisulanetan [[italia]]r irakasleen eragina ikus daiteke. Alabaina, laster eboluzionatu zuen estilo pertsonal batera, argitasun propiodun biziki luzatutako irudi manieristengatik bereizten dena. Oso argalak, mamutsuak eta espresiboak dira, definitu gabeko giroetan eta kontrasteak bilatzen dituen kolore gama batekin. Estilo hau [[Kontrarreforma|Kontraerreformaren]] izpirituarekin identifikatu zen, eta geroz eta muturrerago iristen joan zen margolariaren azken urteetan.
82. lerroa:
{{commonskat}}
* {{en}} [http://www.el-greco-foundation.org/ "El Greco. The Complete Works"]
* [http://dominikostheotokopoulos.webnode.gr/
{{bizialdia|1541eko|1614ko|
[[Kategoria:Greco| ]]
[[Kategoria:Greziako katolikoak]]
|