Polizia: berrikuspenen arteko aldeak

'''Polizia''' indar politikoen menpe egonda hiritarren segurtasuna eta ordena publikoa mantentzeaz arduratzen den [[segurtasun indar]]ra da. ''Polizia'' hitzaHitza [[latin]]eko ''politīa'' hitzetik dator. Hau, [[greziera|grezieraz]]ko ''πολιτεία'', ''politía'' hitzetik eratorria, ''πολις''=''hiria'', administrazioa eta gobernua esan nahi duelarikduena. Gaurko esanahia [[frantses]]ez agertu zen lehen aldiz [[XVII. mendea]]n, lege eta ordena mantentzearen esanahiarekin.

Mendebaldeko zuzenbidezko estatu gehienetan, poliziaren funtzioak krimenak saihestean eta ikertzean datza, pertsonen edo ordena publikoaren kontra joan daitezkeenlitezkeen susmagarriak atzeman eta dagokion autoritateariautoritatearen entregatzeanesku jartzean.

Poliziaren barruan bada larrialdietarako adar bat. Adar horrek larrialdi, hondamendi eta bilaketa eta erreskate kasuetan jarduten du. Horrelako kasuetan erantzun lasterra emateko, poliziak, suhiltzaileekin eta larrialdietarako medikuekin elkarlanean aritzen dira. Herrialde askotan suhiltzaileek, poliziek, larrialdietako medikuek eta gainontzeko larrialdietako zerbitzuek zenbaki bakar batbakarra izaten dute ([[Euskal Autonomia Erkidegoa|Euskal Autonomia Erkidego]]<nowiki/>an [[112 (telefono zenbakia)|112]] telefono zenbakia da).

Poliziaren beste funtzioetako bat trafikoaren zaintza eta zuzendaritza da. Maila guztietako errepideetan automobilak egoki ibiltzeaz arduratzen dira, momentukoeta [[zirkulazio kodea]]ren kontra doazen ekintzeigidariei isunak ipinizipintzen dizkiete. Herrialde batzuetan, trafikoko arauak hausteak kartzela zigorra dakar eta; beste batzuetan, [[Frantzia]]n eta [[Espainia]]n adibidez, gida baimeneko puntuak kenkentzen ditzatekedira.

== Polizia, herrialdearen arabera ==

=== Polizia Espainian ===

[[Espainia]]n, [[Espainiako Polizia Nazionala|Polizia Nazionala]] eta [[Guardia Zibila]] dira polizia indarrak. Bakoitzak bere zereginak ditu. UdalerriUdalerriaren mailan, udaltzaingoaUdaltzaingoa dago.

[[Euskal Autonomia Erkidegoa]]n [[Ertzaintza]] da polizi indar nagusia. Era berean, [[Guardia Zibila]] eta [[Espainiako Polizia Nazionala|Polizia Nazionala]] ere badaude, [[Espainia]] osoan bezala. Azken hauek, mugak zaindu, airoportuak kontrolatu eta dokumentuak egitera mugatzen dira. Udalerriaren mailan, [[Udaltzaingo]]a dago eta [[Araba]]n [[Ertzaintza]]ren atal bat dira [[miñoiak]], bereziki trafiko zereginetan.

[[Nafarroa Garaia|Nafarroako Foru Erkidegoan]] bertako polizia indarra [[Foruzaingoa]] da. Era berean, [[Espainia]] osoan bezala, [[Guardia Zibila]] eta [[Espainiako Polizia Nazionala|Polizia Nazionala]] ere badaude. UdalUdalerriaren mailan, [[Udaltzaingo]]a dago.

[[Katalunia]]n [[Mossos d'Esquadra]] delakoaizenekoa da berezko polizi indarra, Polizia Nazionala eta Goardia Zibilarekin batera.

=== Polizia Frantzian ===

[[Frantzia]] osoan, [[Frantziako Polizia Nazionala|Polizia Nazionala]] eta [[Frantziako Jendarmeria|Jendarmeria]] dira indar nagusiak;, bai eta [[Udaltzaingo]]a ere, udalerriaren eremuan. [[Ipar Euskal Herria]]k ez du berezko polizia indarrik.