12:46, 5 otsaila 2018ko berrikusketa aldatu Xabier Armendaritz (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 85.238 edits Tolosalde osoko hizkerarik ez dago ← Aurreko ezberdintasuna		12:55, 5 otsaila 2018ko berrikusketa aldatu desegin Xabier Armendaritz (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 85.238 edits hainbat zuzenketatxo Hurrengo ezberdintasuna →
3. lerroa: \| irudi oina =Altzoko erraldoiaren marrazkia, Frantzisko Lopez Alenek [[1846]]an egina. Bertan ikuskizun baterako espainiar armadako jeneralez jantzita agertzen da. }} '''Migel Joakin Eleizegi Ateaga''', ezagunagoa '''''Altzoko Handia''''' edo '''''Altzoko Erraldoia''''' ezizenarekin, —[[Goierriko gipuzkera]]ren ezaugarriak dituen [[Altzo]]ko ~~hizkeraz~~hizkeran, '''''Altzoko Aundie'''''; [[Beterriko gipuzkera]]n, '''''Altzoko Aundiya'''''—<ref>[http://www.berria.eus/albisteak/136875/altzoko_aundiya_altzoko_handia_izango_da.htm «Altzoko 'Aundiya' 'Handia' izango da.»], ''Berria'', 2017ko uztailaren 13a~~. Berria.eus], Altzoko hizkerak Goierriko azpieuskalkiaren eragina du~~.</ref> ~~eta [[Beterriko gipuzkera]]z '''''Altzoko Aundiya'''''~~<ref>[http://www.altzo.eus/eu/altzoko-haundia «Altzoko Handia»], ''"Altzo~~`ko Aundiya benetakoa, hezur-haragizko gizakia izan zen, oraindik batek baino gehiagok kondaira edo ipuinetako pertsonaia izan zela uste duen arren~~."eus''. (Altzoko ~~Handia. Altzoko Udal~~Udalaren webgunea]).</ref> ([[Altzo]], [[Gipuzkoa]], [[1818]]ko [[uztailaren 10]]a - ''ibidem'', [[1861]]eko [[azaroaren 20]]a) oso gizaseme garaia zen, [[akromegalia]] deritzon gaixotasunaren ondorioz. ▼ Ospe handia izan zuen eta handiki ugari ezagutu Europan zehar, ~~baita~~bai eta zenbait garaiko europar monarka ere.<ref>{{Erreferentzia\|url=http://www.euskomedia.org/aunamendi/37804\|egilea=[[Auñamendi Eusko Entziklopedia\|Auñamendi Entziklopedia]]\|izenburua=Miguel Joaquín Eleicegui}}</ref>.▼ ▲'''Migel Joakin Eleizegi Ateaga''', ezagunagoa '''''Altzoko Handia''''' edo '''''Altzoko Erraldoia''''' ezizenarekin, [[Altzo]]ko hizkeraz '''''Altzoko Aundie'''''<ref>[http://www.berria.eus/albisteak/136875/altzoko_aundiya_altzoko_handia_izango_da.htm Altzoko 'Aundiya' 'Handia' izango da. 2017ko uztailaren 13a. Berria.eus], Altzoko hizkerak Goierriko azpieuskalkiaren eragina du.</ref> eta [[Beterriko gipuzkera]]z '''''Altzoko Aundiya'''''<ref>[http://www.altzo.eus/eu/altzoko-haundia ''"Altzo`ko Aundiya benetakoa, hezur-haragizko gizakia izan zen, oraindik batek baino gehiagok kondaira edo ipuinetako pertsonaia izan zela uste duen arren."''. Altzoko Handia. Altzoko Udal webgunea]</ref> ([[Altzo]], [[Gipuzkoa]], [[1818]]ko [[uztailaren 10]]a - ''ibidem'', [[1861]]eko [[azaroaren 20]]a) oso gizaseme garaia zen, [[akromegalia]] deritzon gaixotasunaren ondorioz. ▲Ospe handia izan zuen eta handiki ugari ezagutu Europan zehar, baita zenbait garaiko europar monarka ere<ref>{{Erreferentzia\|url=http://www.euskomedia.org/aunamendi/37804\|egilea=[[Auñamendi Eusko Entziklopedia\|Auñamendi Entziklopedia]]\|izenburua=Miguel Joaquín Eleicegui}}</ref>. Bere bizitzako gertakarietan inspiratuta 2017an ''[[Handia]]'' filma estreinatu zen. 14 ⟶ 13 lerroa: 2,27 metroko garaiera zuen, eta besoak gurutzean jarriz gero esku batetik besterako distantzia 2,42 metrokoa zen. Bere pisurik handiena 203 kilo izan zen. Inguruko zapata-dendetan bere oinen neurriko zapatarik saltzen ez zutenez, espreski beretzat egindako 39 zentimetro luzeko zapatak jazten zituen. Gaur egun oraindik ere [[Paris]] hirian berak erabiltzen zituen ahuntz larruz egindako eskularruak gordetzen dira, hatz loditik txikira 31 zentimetrokoak. Berak jantzi eta gaur egun arte gorde izan diren bi kopa-kapel bakoitzak 3/4 puntu neurtzen dituzte, alegia, buruaren diametroaren 62 zentimetro. Bere erraldoitasuna hipofisiaren gaixotasun baten ondorio zuzena zen: [[akromegalia]]. Eritasun hau 20 eta 40 urte bitartean gertatzen da eta bere ondorioz ohikoak dira honako osasun-arazoak: giharretako mina, artikulazioetakoa, ibiltzeko makulu baten beharra eta osteoporosia, besteak beste.<ref>Iñaki Lasa Etura: [http://gipuzkoa.hitza.eus/2017/09/15/altzotik-mundura/ «Altzotik mundura»], ''Gipuzkoako Hitza'', 2017-10-15</ref>. ===Nortasuna=== 24 ⟶ 23 lerroa: == Bizitza == === Lehen urteak === Tolosatik gertu dagoen Altzo herriko Ipintza Zar baserrian jaio zen (egun Ipintza Haundi izenez ezaguna),<ref name=Altzo>[http://www.altzo.eus/documents/163538/164177/Altzoko+erraldoia/c10f2a62-7226-42d8-bf6b-f19e78d50434 Altzoko erraldoia]</ref>, bederatzi seme-~~alabetako~~alabako familia ~~familian~~batean. Bere haurtzaroaz ez dago gauza jakin askorik, berak 10 urte zituela, bere ama hil zela baino ez. Bere gaztaroa, berriz, oso arrunta izan zen: [[pilota]] partidak, igandetan mezatara, nekazari... Baina lasaitasun hura Migel Joakinek 20 urte bete zituenean desagertu zen. Orduan akromegalia gaixotasun larria jasan zuen, denbora gutxian asko haziz. Dirudienez, bizilagunak, sarritan ikusten zutelako edo, ohituta zeuden mutilaren tamainarekin. Tolosara joaten zenean, ordea, benetako ikusmira sortzen zuen eta guztien ahotan egoten omen zen haren handitasunari buruzko aipamenen bat. Horrek zeharo lotsarazten omen zuen Joakin. Horren ondorioz, geroago, bere familiak "10 xentimoko museoak" direlakoetan sartu zuen, alegia, ezohiko ezaugarri fisikoak zituzten gizakien ikuskizunetan.<ref name=Altzo></ref>. ===Egindako bidaiak eta ikuskizunak=== 34 ⟶ 33 lerroa: === Heriotza === 1859an makaltzen hasi zen, akromegaliaren ondorioz, eta ikuskizunetan parte hartzeari utzi behar izan zion. 1867an, 43 urte zituela, hil zen, jaiotetxean, [[birika\|biriketako]] [[tuberkulosi]] baten eraginez eta Altzoko hilerrian lurperatua izan zen. Migel Joakin zendu eta denbora batera, etnologo batzuek bere sendiarengana jo omen zuten Joakinen hezurrak erosteko asmoz, ohikoa baitzen XIX. mendeko antropologoen artean gizaki “ez arrunten” gorpuak aztertzea. Familiak ezezkoa eman zuen.<ref name=Altzo></ref>. Handik gutxira, hilobitik haren hezurrak lapurtu zituztela zabaldu zen halako batean, hobitik ateratzerakoan ez zeudela han zioen herriko jendeak.<ref>[http://www.zumalakarregimuseoa.eus/eu/ekintzak-eta-zerbitzuak/ikerketa-eta-dokumentazioa/xix.mendeko-pertsonaia-xumeak/miguel-joaquin-eleicegui Zumalakarregi Museoaren ~~webgunearen~~webguneko artikulua], CC-BY-SA lizentziapean ~~argitaratuta]~~argitaratua.</ref>. Bi hipotesi nagusi aztertzen dira. Luis Angel Sanchez Gomez antropologo madrildarraren arabera, seguru asko osteoporosiak jota zegoen Joakin, eta, beraz, oso litekeena da lur azpian berehala eta erabat desegin izana haren hezurrak. Beste hipotesia, [[Pako Etxeberria]] forentsearen ustez erabat baztertu ezin daitekeena, zera da, hezurrak Londreseko laborategiren batean gordeta egotea. Ez dago, ordea, bata ala bestea proba dezakeen inongo frogarik.<ref name=naiz></ref> == Erreferentziak == 44 ⟶ 43 lerroa: == Ikus gainera == * [[Angus MacAskill]] * ''[[Handia]]'', 2017ko filma, Migel Joakin Eleizegiren bizitzan ~~oinarritutako 2017ko filma~~oinarritua. {{bizialdia\|1818ko\|1861eko\|Eleizegi, Migel Joakin}}

Migel Joakin Eleizegi: berrikuspenen arteko aldeak