Rembrandt: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-thumb|right +thumb) |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
3. lerroa:
'''Rembrandt Harmenszoon van Rijn'''<ref>EIMA: [http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.net/r43-573/es/contenidos/informacion/dih/eu_5490/adjuntos/estilo_liburua/onomastika/IZEN_ZERRENDAK.pdf ''Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak'']</ref> ([[Leiden]], [[Zazpi Herbehere Batuen Errepublika]], [[1606]]ko [[uztailaren 15]]a - [[Amsterdam]], Zazpi Herbehere Batuen Errepublika, [[1669]]ko [[urriaren 4]]a) [[herbehere]]tar marrazkilari, margolari eta irarle [[barroko]]a izan zen. Artearen historiak eman duen artista aipagarrienetakoa da. Bere obren ezaugarri garrantzitsuenak koloreen aberastasuna eta [[argi-ilun]]en erabilera bikaina dira.
Bere garaiko artista nagusietako bat izan zen, genero asko landu eta guztietan berezitasunak erakutsi zituena; teknika bikaina zuen eta irudi figuratiboetarako hainbat isuritatik edan zuen (bere garaiko artista herbeheretarrak, flandriarrak, XVI. mendekoak, eta Italiako Pizkundeko margolariak). Gaztaroan indar dramatiko handiko obrak egin zituen, baina gerora emozioari eta misterioari eman zion lehentasuna. Errealitatea adierazteko gero eta jarrera barnekoiagoa hartu zuen, bere garaiko gustuak agintzen zuenetik aldenduz bazen ere, errealitatearen eta gertaeren atzealdea, alderdirik sakonena aztertzeko ahalegina egin zuen.
== Bizitza ==
=== Ikasketak ===
[[Kalbindar]] baten semea izan zen, eta [[Biblia]]ren eta kultura klasikoaren ezagutza sakona izan zuen gaztetatik. Leidengo unibertsitatean hasi zen ikasten, baina unibertsitatea utzi zuen margolaritza ikasteko. [[Jacob van Swanenburch]]ekin egin zituen margolaritzako lehen ikasketak Leidenen, eta [[Amsterdam]]en osatu zituen, [[Pieter Lastman]]ekin. Aipatutako bi irakasleak, berriz, Carraci anaien eta [[Caravaggio]] pintore handien ikasleak izan ziren eta argi-ilunaren teknika menderatzen zuten; geroago Rembrandt-en lanetan eragin handia izan zuen teknika hark. Amsterdam hirian [[flandria]]r artearen oparotasunarekin topo egin zuen eta [[XVI. mendea|XVI. mendeko]] [[herbeheretar]] eta [[ingeles]] maisuez arduratu zen.
=== Leidengo aldia ===
14. lerroa:
[[1627]]an jaioterrira itzuli zenean, Lastmanen ikasle izandako [[Jan Lievens]]ekin batera jarri zen margolari independente gisa lanean, eta lantegi propioa sortu zuten. Constantijn Huygensek idatzi zuenez, Lievensen dohainak sorkuntza ahalmena, monumentaltasuna eta formen edertasuna zuen, eta erretratu egilea hobea zen, baina Rembrandt psikologo hobea zen eta efektu biziagoak sortzeko gai. Hortaz, historiarako hobea zen, bere pertsonaiei ematen zien bizitasunagatik; koadro txikiagoetan maisutasun tekniko handia erakutsi zuen eta espazio mugatuagoan gauza gehiago adierazteko gaitasuna zuen.
Lehenengo urteetako koadro eta grabatuetan erlijio gaiak erabili zituen, batez ere, Rembrandtek; gerora ere landu zituen gai horiek, baina hasieran dira bereziki aipagarriak gai kristauak eta Bibliakoak. Estiloari dagokionez, Lastmanen eta Caravaggioren eragin nabarmena dute obra horiek, eta hasieratik antzeman zitzaion argiaren lanketarekiko kezka; [[argi-ilun]]en kontrastea eta argiaren efektu bortitzak bilatu zituen eta bizitasun handia eman zien bere pertsonaiei, ''Kristo Emausko erromesekin'' koadroan ([[1629]], Jacquemart-André museoa, [[Paris]]) esate baterako.
Baina oso goiz hasi zitzaion antzematen bere estilo propioa eta, horrela, [[1630]] ingururako bere bideari heldu zion: argiaren kontraste bizien eta dramatismo bortitzaren ordez argi-ilun lauso misteriotsuetan bildu zituen bere irudiak, eta emozioaren interpretazioari lehentasuna ematen hasi zitzaion bere gaietan. Aldaketa hori nabarmentzen da, besteak beste, ''Jesusen agerraldia tenpluan'' ([[1631]], [[Mauritshuis]], [[Haga]]) eta ''Egiptoko ihesaldia'' ([[1627]], Toursko Arte Eder museoa) obretan. Zenbait koadro, marrazki eta akuaforteetan aurpegien estudio bikainak eta autoerretratuak ([[1626]], Museum Schloss Wilhelmshöhe, [[Kassel]]) egin zituen, berezko estiloa eta teknika zehatza erakutsiz. Lehen aldian grabatu ugari ere egin zituen, eta haien bitartez lortzen hasi zen ospea, Europa osora zabaldu baitziren.
21. lerroa:
Grabatuekin zuen arrakastak bultzatuta, [[Amsterdam]]era aldatu zen 1631n. [[1634]]an Saskia van Uylenburghekin ezkondu zen eta, ikasleak hartzen hasi zelarik, bere ospea areagotu egin zen. 1630az aurrera erretratugintza lantzen hasi zen, eta arrakasta handia izan zuen hiriko erdi-goi mailako biztanleei erretratuak eginez. Agerian geratu zen pintoreak gizarte nahiz diru mailan izan zuen hobekuntza, emazteari eta bere buruari eginiko erretratuetan ikusten den bezala. Izan ere, Saskia, emaztea, izan zuen eredu maiteena erretratuetan, harik eta [[1642]]an hil zen arte. Herbehereetako erretratugintza, talde irudiei dagokionez bereziki, eraberritu eta margolaritzako jenero nagusien mailara eraman zuen. Oro har, xehetasun errealistez beteriko irudiak agertzen ditu erretratuetan, eta marrazki naturalista oso zainduak; gorputz erdiko erretratuak egin zituen, batez ere, banakako erretratuen alorrean, baina gorputz osoko zenbait irudi aipagarri ere ditu, adibidez, ''Marten Soolmans'' eta ''Oopjen Coppit'' senar-emazteenak (1634; Rothschild bilduma, Paris).
[[Fitxategi:Rembrandt Harmensz. van Rijn 007.jpg|thumb|
Ezaugarri psikologikoen azterketa zorrotza, errealismoa eta teknika maisutasun handia (aberastasun handiko testurak eta argi efektu bikainak) dira koadro horien ezaugarri nagusiak. Aipagarriak dira erretratu ofizial ''aristokratikoak'' eta baita bere autoerretratuak eta emazteari egindakoak ere: ''Autoerretratua'' (1634, Gemäldegalerie, [[Berlin]]), ''Saskia irribarretsu'' (1633, Gamäldegalerie Alte Meister, [[Dresde]]), ''Maria Bockenolle'' (1634, Museum of Fine Arts, [[Boston]]), ''Gizona ekialdeko jantziekin'' ([[1635]], Rijksmuseum, Amsterdam), ''Maria Trip'' ([[1639]], Rijksmuseum, Amsterdam). Talde irudietan berrikuntza handiak egin zituen, adibidez ''Nicolaes Tulp doktorearen anatomia ikasgaia'' (1632, Mauritshuis, [[Haga]]); ordu arteko Herbehereetako erretratugintzan ohi ez bezala, pertsonaia guztiak ekintza berari lotuak agertzen dira koadro horretan. 1630eko hamarkadan utzi zuen agerian Rembrandtek nolako trebetasuna zuen argi-ilunekin jokatzeko, eta nolako sentsualtasunaz adieraz zitzakeen testurak. Gai erlijiosoko eta mitologikoko koadroetan nabarmena izan zen barrokismorako joera, naturalismoa eta emozioa adierazteko gaitasuna, humanismoa eta poesia lotzeko gaitasuna; joera horren erakusgarri dira ''Familia sakratua'' (1634-1635, Alte Pinakothek, [[Munich]])<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/136.htm |izenburua= La Sagrada Familia |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-10}}</ref>, ''Gurutzetik jaistea'' (1633, Alte Pinakothek, Munich)<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/135.htm |izenburua= El descendimiento de la cruz |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-10}}</ref>, Rembrandtek berak aitortu zuen bezala, ''Kristoren nekaldia'' gaiari buruzko bost oihal (1633-1639, Alte Pinakothek, Munich), ''Ganimedesen bahiketa'' (1635, Staatliche Kunstsammlungen Dresden)<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/4455.htm |izenburua= Rapto de Ganímedes |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-10}}</ref> eta ''Danae'' ([[1636]], [[Ermitage]], [[Leningrado]])<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/157.htm |izenburua= Danae |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-10}}</ref>. Garai hartan, azpimarratzekoak dira, azkenik, Amsterdam inguruko parajeetako paisaiak, kutsu fantastikokoak, argi efektu bikainekikoak, adibidez ''Harrizko zubiaren ikuspegia'' (1638, Rijksmuseum, Amsterdam)<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/147.htm |izenburua= Paisaje con un puente de piedra |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-10}}</ref>.
31. lerroa:
[[Fitxategi:Rembrandt Harmensz. van Rijn 097.jpg|thumb|220px|<small>''Jan Sixen erretratua'', [[1654]]<br /> The Six Collection, [[Amsterdam]]</small>]]
=== Azken urteak ===
Bildumagile eta arte-merkatari bihurtu zen, eta Hendrickje Stoffels gaztearekin izan zituen harremanen ondorioz, [[1649]]an Cornelia, haren alaba, jaio zen. Bere jauregi handiaren ordainketak eta Ingalaterraren aurkako gerraren ondorioz arte-merkatariaren negozioen gainbehera zirela eta, [[1656]]an porrot egin zuen<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/personajes/3104.htm |izenburua= Rembrandt |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-11}}</ref> eta, etxea saltzeaz gainera, bere obrak nahiz bildutakoak saldu behar izan zituen.
Bere bizitzako azken urteetan buru-belarri pintatzeari ekin zion eta mailarik gorena lortu zuen bere pinturak garai hartan. Hainbat Autoerretratu egin zituen, bereziki aipagarriak Washingtonen, Amsterdamen ([[1661]]) eta [[Kolonia]]n (1662 aldean) daudenak. Azterketa psikologikoa da, halaber ''Nicolaes Bruyningh'' (1652, Staatliche Museen, [[Kassel]]), ''Jan Six'' (1654, The Six Collection, Amsterdam), ''Emakumea larrosarekin'' (1660-1669, Metropolitan Museum of Art, New York) koadroen berezitasun nagusia. Talde irudi bikainak egin zituen, konposizio landua eta harmonia handia dutenak; giro naturalista eta egiazkoa eman zien: ''Staalmeesters, oihalgileen sindikoak'' (1662, Rijksmuseum, Amsterdam).
== Iruditegia ==
53. lerroa:
== Ikus, gainera ==
*
== Kanpo loturak ==
{{commonskat}}
{{bizialdia|1606ko|1669ko|Rembrandt}}
[[Kategoria:Rembrandt| ]]
| |||