Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
hasiera txukuntzea
1. lerroa:
{{erreferentzia falta}}
{{HezkuntzaPrograma}}
{{Vikidia|Sobietar_Batasuna}}
77 ⟶ 78 lerroa:
| goiburua= Пролетарии всех стран, соединяйтесь!<br /><small>([[Herrialde guztietako langileak, elkar zaitezte!|Munduko langileok, elkartu!]])</small>
}}
'''Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna'''<ref>EIMA: [http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.net/r43-573/eu/contenidos/informacion/dih/eu_5490/adjuntos/estilo_liburua/ONOMASTIKA/IZEN%20ZERRENDAK.pdf ''Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak''].</ref> edo '''Sobietar Batasuna''' [[XX.Europa]] mendea|XX.eta mendeko[[Asia]]ko zati[[estatu handi bateko herrialdeburujabe]] [[Sozialismo|sozialista]] izan zen, [[1922]]an sortua eta [[1991]]n desegina. [[Errusiar Inperioa]] osatzen zuten lurraldeak hartzen zituen. [[1991]]tik aurrera haren parterik handienaz [[Errepublika Independenteen Elkartea]] moldatu zen. [[Bigarren Mundu Gerra]]z geroztik 15 errepublika federatuk osatua zen: Armenia, Azerbaijan, Bielorrusia, Errusia, Estonia, Georgia, Kaszakhastan, Kirgizistan, Letonia, Lituania, Moldavia, Tajikistan, Turkmenistan, Ukraina eta Uzbekistan. [[Errusia]] zen Batasuneko errepublika handiena, bai hedaduraren bai biztanle kopuruaren aldetik, eta politikoki eta ekonomikoki agintzen zuen.
 
1990. urtean 22.400.000 [[km²]] zituen, eta 292.000.000 biztanle (1990). Mendebaldean [[Baltikoa|Itsaso BaltikotikBaltikoa]] eta [[Itsaso Beltza|Itsaso BeltzetikBeltza]] hasizituen muga, eta ekialdean [[Ozeano Barea|Ozeano Bareraino]] hedatzen zen. Biztanleak sobietarrak ziren, eta hiriburua [[Mosku]] zen.
Errusiako [[tsar]]ren inperioa osatzen zuten lurraldeak hartzen zituen [[1922]] eta [[1991]] bitartean. [[1991]]tik aurrera haren parterik handienaz [[Errepublika Independienteen Elkartea]] moldatu da. [[Bigarren Mundu Gerra]]z geroztik 15 errepublika federatuk osatua zen: Armenia, Azerbaijan, Bielorrusia, Errusia, Estonia, Georgia, Kaszakhastan, Kirgizistan, Letonia, Lituania, Moldavia, Tajikistan, Turkmenistan, Ukraina eta Uzbekistan. [[Errusia]] zen Batasuneko errepublika handiena, bai hedaduraren bai biztanle kopuruaren aldetik, eta politikoki eta ekonomikoki agintzen zuen.
 
22.400.000 km² zituen eta 292.000.000 biztanle (1990). [[Baltikoa|Itsaso Baltikotik]] eta [[Itsaso Beltza|Itsaso Beltzetik]] hasi eta [[Ozeano Barea|Ozeano Bareraino]] hedatzen zen. Biztanleak sobietarrak ziren eta hiriburua [[Mosku]] zen.
 
==Sarrera==
Sobietar Batasunak [[historia]], [[politika]] eta [[ekonomia]] alorrean izan duen garrantzia ulertzeko haren neurriak eta baliabide handiak hartu behar dira kontuan; garrantzi hori are handiagoa baita berak gidatzen zituen ideologia marxistako herrialdeek osaturiko blokeari erreparatuz gero. Ezaugarri ia feudalak zituen [[inperio]] zahar haren egitura politikoak, administratiboak, ekonomikoak eta sozialak erabat aldatu zituen 1917ko iraultza [[boltxebike]]ak. Horrek eragin erabakigarria izan zuen ondorengo nazioarteko historiaren bilakaeran: [[1922]]tik jadanik mendebaleko estatuek neurri bereziak hartu zituzten iraultza hark kutsa ez zitzan; Bigarren Mundu Gerraren etenaren ondoren, Sobietar Batasunaren irudiko erregimenak ezarri ziren [[Europa]]ko ekialdean eta [[Gerra Hotza]] sortu zen, hogeita bost urtez mundu osoaren egoeran eragin handia izan zuena.
 
== CCCPIzena ==
[[Fitxategi:Soviet Union-1981-Coin-1-20 Years Anniversary of First Human Flight in Space.jpg|thumbnail|ezkerrera|180px|[[1981]]eko ospakizuneko sobietar txanpona, non CCCP idazkuna ikus daitekeen [[Sobietar Batasuneko armarria|Sobietar Batasuneko Armarriaren]] ondoan eta [[Juri Gagarin]]en kaskoan.]]
[[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna]]ren [[akronimo]]a [[errusiera]]z CCCP da, ''Союз Советских Социалистических Республик'', hau da, ''Sojuz Sobetskih Sotzialistitxeskih Respublik''. Letra latindarrekin idazten da, modu teknikoki zuzena ''CCCP'' den arren, [[alfabeto ziriliko|alfabeto zirilikoa]]z. Errusierazko gutxi gorabeherako ahoskera "ez ez ez err" da. Batzuetan, SSSR bezala transliteratua da, alfabeto zirilikoko [[C]] letra [[latindar alfabetoa|latindar alfabetoko]] [[S|ese]]aren baliokidea baita, eta [[P]] letra, berriz, [[R|errea]]ren<nowiki/>a.
 
Sigla horiek, SESBetik kanpo, nazioartekoezaguna kirolegin lehiaketengatikziren kirolarien jantzietan, nonnazioarteko betikirol paperlehiaketetan nabarmenemaitza batnabarmenak izanlortu zuenbaitzituzten, zein sobietar [[astronauta|astronautengatikastronauten]] ezaguna egin zen, azken horiek siglak kaskoan idatziak zituztelako.
 
== Geografia ==