Zapore: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Virginia Collins 1974an eta Linda Bartoshuk 1993an frogatu zuten ohiko mihiako zaporeen dastamenen karta oker dela.
mitoa den mapa horren (https://en.wikipedia.org/wiki/Tongue_map) datuak kentzea
1. lerroa:
[[Fitxategi:Taste buds.svg|150px|thumb|'''1.''' Mingotsa<br />'''2.''' Garratza<br />'''3.''' Gazia<br />'''4.''' Gozoa.]]
'''Zaporea''' janari edo substantzia batek sorrarazten digun sentsazioa da, [[dastamen]]ak eta [[usaimen]]ak antzematen dituzten seinale kimikoei esker nabaritzen dugu. Jakien zaporea sukaldarien kezka da, baita elikagai industrien erronka zientifikoa. Zaporetzaileak edo ongarriak, bai naturalak ([[espezia]]k) bai artifizialak (E zenbakiak), zaporeak nabarmentzeko edo aldatzeko erabiltzen ohi dira.
 
6 ⟶ 5 lerroa:
Batez ere [[usaimen]]aren bidez antzematen ditugu zaporeak; horregatik [[hotzeri|katarroak]] edo [[alergia]]k, hau da, sudur-kongestioa sorrarazten duten gaixotasunek, zapore sentsazioa murrizten dute. Zaporearen mekanismoa oso sinplea da: behin ahoan sartuta, [[hortz]]ak ([[hagin (argipena)|haginak]]) janaria txikitzen dute eta usaiak jariotzen dira. Alde batetik, usai hauek [[faringe]]tik sudurrera igotzen dira usai-dastamen sentsazioa sorraraziz; bestaldetik, janarien substantzia kimikoak [[mihi]]aren sentsore espezifikoei eragiten diete.
 
Janarien 'benetako zaporea' mihiaren zenbait aldetan dauden sentsore espezifikoei esker antzematen da, sentsore hauek [[dastamen-papila]]k dute izena, eta gizakiagizakiak papila hauetakohorietako 10.000 inguru ditu. Luzaz uste izan du [[Dastamen]]ak antzematen duen zaporearen partea (dastamen papilek ematen duten informazioa) 5 oinarrizko zaporeak ([[gozo (argipena)|gozoa]], [[gatz|gazia]], [[mingots]]a, [[garratz]]a eta ''[[umami]]'') baino besterik ez zituela bereizten luzaz uste izan du, baina orain badakigu papilak antzematen diren toki bakoitzean zapore guztiak nabaritzeko gai dela mihiak, eta janarien usaia oso anitza da.
 
{{Dastamen}}