El Salvador: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
41. lerroa:
| oharrak =
}}
'''El Salvador''',<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref>, izen ofiziala '''El Salvadorko Errepublika''' ({{lang-es|República de El Salvador}}), [[Erdialdeko Amerika]]ko estatu burujabea da. Mendebaldean [[Guatemala]]rekin du muga, ipar eta mendebaldean [[Honduras]]ekin, eta hegoaldean [[Ozeano Barea]]rekin. [[Fonsecako golkoa]]ren ertzean dago, hegoalderago dauden Honduras eta [[Nikaragua]] bezala. 21.041 kilometro koadroko eremua du, eta [[2016]]an 6,3 milioi biztanle zituen.<ref name="zenbatespen"></ref>. Eskualdeko estaturik txikiena eta [[biztanle dentsitate]]rik handienekoa da. [[San Salvador]] da hiriburua eta hiririk handiena.
 
2001ean, El Salvadorrek berezko [[diru]]a utzi (''[[El Salvadorreko colón|colón]]'') eta [[Estatubatuar dolar|AEB dolarra]] bereganatu zuen<ref>[http://hdr.undp.org/en/media/HDI_2008_EN_Tables.pdf UNDP.org]</ref>. Hizkuntza ofiziala eta nagusia [[gaztelania]] da. Indiar batzuek [[nahuatl-pipil]] hizkuntzaz hitz egiten dute.
112. lerroa:
 
== Gobernua eta administrazioa ==
=== Politika ===
1983ko konstituzioaren arabera, El Salvador errepublika presidentzialista da. Errepublikako presidentea da estatuburu, gobernuburu eta Indar Armatuen komandante nagusia; boto zuzenaz hautatzen da, bost urteko agintaldirako. Legebiltzarra ([[gaztelania]]z: ''Asamblea Legislativa de la República de El Salvador'') ganbera bakarrekoa da, eta ororen bozkatzez aukeratutako 84 diputatuk osatzen dute.
 
=== Banaketa administratiboa ===
El SalvadorHerrialdea 14 departamendutan banatutabanaturik dago administratiboki gaur egun, eta haiekhoriek 39 barrutitan, 262 udalerri barne hartzen dituztenak. Bestela, departamenduakDepartamenduak hiru eskualde handitan bereizitabereizirik daude: Mendebaldekoa edo ''Occidental'', Ekialdekoa edo ''Oriental'' eta Erdialdekoa edo ''Central''.
[[Fitxategi:Departments of El Salvador named.svg|thumb|320px|El Salvadorreko hamalau departamenduak.]]
 
El Salvador 14 departamendutan banatuta dago administratiboki gaur egun, eta haiek 39 barrutitan, 262 udalerri barne hartzen dituztenak. Bestela, departamenduak hiru eskualde handitan bereizita daude: Mendebaldekoa edo ''Occidental'', Ekialdekoa edo ''Oriental'' eta Erdialdekoa edo ''Central''.
<center>
{| class="wikitable" align="center" style="line-height:140%;font-size: 90 %;"
|-
! colspan="3" align=center| El Salvadorko departamenduak
|-
| colspan="3" align=center| [[Fitxategi:Departments of El Salvador named.svg|thumb400px|320px|ElDivisión Salvadorrekopolítica hamalaude departamenduakEl Salvador.]]
|-
|'''Mendebaldea'''<br />[[Fitxategi:Ahuachapan.jpg|25px]] [[Ahuachapán departamendua|Ahuachapán]] (''[[Ahuachapán (ciudad)|Ahuachapán]]'')<br />[[Fitxategi:Santa_Ana_(El_Salvador)_flag.jpg|25px]] [[Santa Ana departamendua|Santa Ana]] (''[[Santa Ana (El Salvador)|Santa Ana]]'')<br />[[Fitxategi:Bandera_Sonsonate_SV.png|25px]] [[Sonsonate departamendua|Sonsonate]] (''[[Sonsonate]]'') || '''Erdialdea'''<br />[[Fitxategi:Flag of La Libertad Department.svg|25px]] [[La Libertad departamendua|La Libertad]] (''[[Santa Tecla (El Salvador)|Santa Tecla]]'')<br />[[Fitxategi:Flag_of_Chalatenango.svg|25px]] [[Chalatenango departamendua|Chalatenango]] (''[[Chalatenango]]'')<br />[[Fitxategi:Bandera del Departamento de Cuscatlán.PNG|25px]] [[Cuscatlán]] (''[[Cojutepeque]]'')<br />[[Fitxategi:San_Salvador_Flag.png|25px]] [[San Salvador departamendua|San Salvador]] (''[[San Salvador]]'')<br />[[Fitxategi:Bandera del Departamento de La Paz.jpg|35px]][[La Paz departamendua(El Salvador)|La Paz]] (''[[Zacatecoluca]]'')<br />[[Fitxategi:Flag_of_the_Cabañas_Department.svg|25px]] [[Cabañas departamendua|Cabañas]] (''[[Sensuntepeque]]'')<br />[[Fitxategi:Flag_of_San_Vicente_Department.svg|25px]] [[San Vicente departamendua|San Vicente]] (''[[San Vicente (El Salvador)|San Vicente]]'')|| '''Ekialdea'''<br />[[Fitxategi:Usulutan_flag.png|25px]] [[Usulután departamendua|Usulután]] (''[[Usulután]]'')<br />[[Fitxategi:Flag_of_San_Miguel_Department.png|25px]] [[San Miguel departamendua(El Salvador)|San Miguel]] (''[[San Miguel de la Frontera|San Miguel]]'')<br />[[Fitxategi:Flag_of_Morazán_Department.svg|25px]] [[Morazán departamendua|Morazán]] (''[[San Francisco Gotera]]'')<br />[[Fitxategi:Bandera_del_Departamento_de_La_Union_ES.jpg|25px]] [[La Unión departamendua (El Salvador)|La Unión]] (''[[San Carlos de la Unión|La Unión]]'').
|-
| colspan="3" | ''Oharra: hiriburuak parentesi artean.''
|-
|}
</center>
 
== Demografia ==
Erlijio nagusiak [[katolizismo]]a eta [[protestantismo]]a dira.
 
[[Espainia]]rrak El Salvadorrera iritsi baino lehen, bost indiar etnia bizi ziren lurraldean: pokomanak, chortiak, pipilak edo yakiak, lencak eta uluak. Haien artean, [[pipilak]] ziren nagusi. Mexikoko [[azteka|aztekenaren]] antzera egituratua zegoen pipilen zibilizazioa. Baina gaur egungo ia biztanle denak espainiarren eta indiarren arteko nahasketaren ondorengoak dira, mestizoak alegia. Hizkuntza ofiziala eta gaur egun zabalduena gaztelania da, baina indiarren hizkuntza batzuk ere erabiltzen dira, pipila eta leuca adibidez. Bestetik, jaiotza-kopurua munduko garaienetako bat da, nahiz eta XX. mendearen erdialdetik aurrera behera egin duen. Hala, biztanle kopurua hain handia izateak gizarte- eta ekonomia-arazo handiak ekarri ditu. Banaketari dagokionez, biztanleen hiru laurdenak goi-lautadan bizi dira.