Bigarren Karlistaldia: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Lotura:Jaungoikoa, aberria, erregea |
No edit summary |
||
19. lerroa:
'''Bigarren Karlistaldia'''<ref>Euskaltzaindia: Hiztegi Batua.</ref><ref>EIMA: [http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.eus/r43-573/es/contenidos/informacion/dih/es_5490/adjuntos/estilo_liburua/onomastika/IZEN_ZERRENDAK.pdf ''Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak''].</ref> (Euskal Herriaz kanpora sarritan '''Hirugarren Karlistaldia''' deitua) [[1872]]tik [[1876]]ra Hego Euskal Herrian eta Espainian gertatutako gudu zibila izan zen. Alde batetik, Karlos VII.a izena hartuta Espainiako koroa aldarrikatzen zuen [[Karlos Borboikoa (Madrilgo dukea)|Madrilgo duke Karlosen]] jarraitzaileak zeuden eta, bestetik, [[Amadeo I.a Espainiakoa|Amadeo I.a]], [[Espainiako Lehen Errepublika]] eta [[Alfontso XII.a Espainiakoa|Alfontso XII.aren]] gobernuak.<ref name = "Extramiana">{{Erreferentzia| izena1 = José| abizena1 = Extramiana| izenburua = Historia de las guerras carlistas| argitaratze-lekua = [[Donostia]]| urtea = [[1978]]-[[1979]]}}</ref>
[[1870]]eko [[martxo]]an [[Karlismo|karlisten]] buruzagi politiko eta militarra zen [[Ramon Cabrera|Ramón Cabrerak]], bere ustez, "armaz garaipena lortzeko egoera ez zegoela" eta "[[Espainia]] [[gerra zibil]] berriaz arriskatzea nahi ez zuenez" dimisioa aurkeztu zuen<ref>{{Erreferentzia| abizena1 = Urcelay Alonso| izena1 = Javier| izenburua = Cabrera. El Tigre del Maestrazgo| argitaratze-lekua = [[Bartzelona]]| argitaletxea = Ariel| urtea = [[2006]]| isbn = 84-344-5205-7}}</ref><ref>{{Erreferentzia| izena1 = Conxa| abizena1 = Rodriguez Vives| izenburua = Ramón Cabrera a l'exili| argitaratze-lekua = Montserrateko monasterioa| urtea = [[1989]]}}</ref>. Hala ere Karlos erregenahiak, erbestean hilabetez [[matxinada]] prestatzen ari zela, [[1872]]ko [[apirilaren 21]]a [[Espainiako koroa]] eskuratzeko zuen eskubidea aldarrikatzeko data izango zela erabaki zuen. Me das asco.
Gerra honen gudaleku nagusia, [[Lehen Karlistaldia]]n bezala, [[Hego Euskal Herria]] izan zen. Baina, [[1872]]ko [[uztail]]ean, [[Filipe V.a Espainiakoa|Filipe V.a]] ezarritako [[Planta Berriko dekretuak|Planta Berriko dekretuen]] bitartez indargabetutako [[foru]]en berrezarpena proposatu zuenean, hein handi batean [[Katalunia]]n eta neurri txikiagoan [[Valentziako Erresuma|Valentzian]] eta [[Aragoi]]n matxinada hara zabaldu zen. [[Andaluzia]]n eta beste hainbat lekutan ere zenbait partidak [[mendi]]etara joan eta guda baino [[bandolerismo]]ari ekin zioten inguruko biztanleen artean jarraitzaile gutxi zituztenez gorriak ikusi zituzten ekintzak burutzeko.
| |||