Muga konbergente: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
15. lerroa:
|}
=== 2.1 Bi plaka ozeanikoen arteko talka. ===
Bi plaka ozeaniko edo bi plaka mistoen alde ozeanikoek elkar talka egiten dutenean, dentsitate handieneko plaka hondoratuko da, subdukzio zona bat sortuz. Hondoratzearen ondorioz, V formako hobi ozeanikoa sortuko da, 10 kilomentroko altuera izatera iritsi daitezkeenak. Subdukzioa jasan duen plakan dauden materialak presio eta tenperatura gorakada sufrituko dute, beraz, metamorfismoa gertatuko da. Gainera, hondoratutako plakan dauden materialak urtu egingo dira magma-poltsak eratuz. Poltsa hauek hondoratu ez den plakaren arrakaletatik gora egingo dute, sumendiak eratuz. Sumendiak itsas-maila baina altuagoak badira, sumendi-uharteak edo arku bolkanikoak deitzen direnak osatuko dituzte (argazkian ikusten den bezala). [[Japonia]] eta [[Aleutiarrak|Aleutiar uharteak]] dira arku bolkanikoaren adibide garbia
Horrez gain, bi plaken artean gertatu den talka dela eta, bi plaken arteko frikzioa gertatuko da, beraz lurrikarak sor daitezke.
Bi plaka kontinentalek talka egiten dutenean bi plakek jasaten dituzte konpresio indarrak eta beraz bata bestearen azpian sartu edo bata bestearen gainetik doa. [[Toles]] ugari gertatzen dira eta mendilerro estentsiboak sortzen dira. Kasurik ezagunena [[Himalaia|Himalaietan]] gertatzen da, non [[Tibeteko goi-lautada|Tibeteko goi-ordokia]] azpian dagoen plakak sorturiko altxaketa den.▼
=== 2.2 Plaka kontinental eta ozeaniko baten arteko talka. ===
Plaka ozeanikoa eta plaka kontinental batek talka egiten dutenean, plaka ozeanikoa kontinentalaren azpian hondoratzen da, bestea baino trinkoagoa eta meheagoa delako. Horren ondorioz, subdukzioa gertatzen da, plaka kontinentala mantuan barneratzen delako. Barneratutako plaka gero eta gazteagoa izan orduan eta angelu txikiagoa osatuko du litosferarekiko eta beraz intentsitate handiko lurrikarak gertatuko dira. Bestalde, hondoratutako plaka gero eta zaharragoa izan orduan eta angelu handiagoa eta ondorioz lurrikarak intentsitate baxuagoa edukiko dute. Horrez gain fosa ozeanikoak ere sortzen dira.
Beste alde batetik, subduzitutako plakaren material batzuk urtu egiten dira, eta pixkanaka plaka kontinentalaren goiko aldera igotzen hasten dira. Magma poltsa hauek gora egiten dutenean bolkanismoa eragiten dute baina kasu honetan, kontinente barruko sumendiak izango dira. Gainera, bi plaken arteko talka dela eta frikzioa gertatzen da, eta lurrikarak ematen dira kontinentearen mingainean, hau da, muga sortu den eremutik gertu.
Muga konbergente mota honekin bukatzeko, mendikate batzuen eraketak azaldu behar dira. Bi plakak talka egitearen ondorioz, eta plaka baten subdukzioaren ondorioz, presioak gora egiten du, ertz kontinentala desitxuratuz, lodituz. Bertan dauden materialak konprimitu eta altxatu egiten dira, mendikateak sortuz. Mendikate hauei ozeano inguruko mendikateak esaten zaie, eta bere eraketa prozesuari orogenesia deritzo. Konprimitze honen emaitza bezala sumendiak ere sor daitezke. Guzti honen adibide garbia Hego Ameriketako Andeak dira.
=== 2.3 Bi plaka kontinentalen arteko talka ===
Bi litosfera- plakaren ertz kontinentalek elkar jotzen dutenean ez da hondoratzerik gertatzen, bi litosferak antzeko ezaugarriak dituztelako, arinak eta lodiak dira. Plaken arteko talka honi izen berezia ematen zaio: '''kontinenteen arteko talka-zona'''.
▲Bi plaka kontinentalek talka egiten dutenean bi plakek jasaten dituzte konpresio indarrak eta beraz bata bestearen azpian sartu edo bata bestearen gainetik doa. [[Toles]] ugari gertatzen dira eta mendilerro estentsiboak sortzen dira. Kasurik ezagunena [[Himalaia|Himalaietan]] gertatzen da, non [[Tibeteko goi-lautada|Tibeteko goi-ordokia]] azpian dagoen plakak sorturiko altxaketa den.
== Ikus, gainera ==
| |||