|
'''Azido lololololo. Lol. Lol. Lol
Ez su ezertarako valió 🖖👆✌🖕🤘👌🖕🖖👆👈🖕💪👆💪🖕✌🖖🖕🤘✋🤘👉✊👈🖕🖖👈👆✌🖕👍✊👈🖕👌🖕
== Egitura kimikoa ==
[[Fitxategi:ADN animation.gif|thumb|ADN molekularen 3D diagrama biziduna]]
[[Nukleotido]]en polimero (monomeroen elkarketa) horien egiturak aukera ematen du informazio genetikoa gorde, birsortu eta adierazteko.
Azido nukleikoak beti C, H, O, N eta P-z eratuak dauden biomolekula organikoak dira, kimikoki polinukleotidoak bezala definitzen dira, nukleotidoak izeneko molekula-unitateen errepikapenaz osatuta daudelako.
Nukleotido batek hiru osagai ditu: azido fosforikoa, pentosa bat (azukrea) eta [[base nitrogenatu]] bat. Pentosa [[erribosa]] (erribonukleotido bat dela esaten da) edo [[desoxirribosa]] (desoxirribonukleotido bat dela esaten da) izan daiteke. Base nitrogenatua molekula konplexuagoa eta ziklikoa da, eta eraztun bakar batez (base pirimidikoa) edo bi eraztunez (base purikoa) osatua egon daiteke. Hiru base pirimidiniko mota daude, zitosina ( C ), timina ( T ) eta uraziloa ( U ), eta bi base puriko mota, adenina ( A ) eta guanina (G).
Bi azido nukleiko mota daude: Azido desoxirribonukleikoa ( ADN) hau desoxirribosa azukreaz dago osatua eta kate bikoitza osatzen du bestalde ez da Urazilo base nitrogenatua bertan azaltzen, gainera azido fosforikoa desoxirribosaren 3 eta 5 karbonoetan lotu daiteke. Azido erribonukleikoa (ARN) hau erribosa azukreaz dago osatua eta kable bakarra osatzen du bestalde Timina base nitrogenatua ez da inoiz azaltzen, gainera azido fosforikoa 2, 3 eta 5 karbonoetan lotu daiteke.
ADN eta ARN-ak proteinen sintesien arduradunak dira. Proteinen sintesia, aminoazidoen katea eraikitzea da, eta hau aldiz, ezaugarri genetiko bat sortzea.
Kate lineala denez, oinarri nitrogenatuek ordena edo sekuentzia jakin bat beteko dute. Azido nukleikoak informaziozko molekulak dira. Euren funtzioa informazioa ematea da.
=== Azido desoxirribonukleikoaren egitura ===
{{sakontzeko|Azido desoxirribonukleiko}}
ADNa bi desoxirribonukleotido-kateez osatuta dago, eta base nitrogenodun adenina, guanina, zitosina edo timina izan daitezke. Bere egitura molekularrak bi kateek eratutako helize bikoitz baten forma hartzen du, base nitrogenatuak aurrez aurre kokaturik dituela, halako moldez, non A baten aurrean T bat kokatzen den beti, eta G baten aurrean C bat. Base puriko bat (tamaina handiagokoa) base pirimidiniko baten (tamaina txikiagokoa) aurrean geratzen denez beti, katea bikoitzaren zabalera konstantea mantentzen da.
=== Azido erribonukleikoaren egitura ===
{{sakontzeko|Azido erribonukleiko}}
Oro har, adenina, guanina, zitosina eta urazilo (timina ordez) dituen erribonukleotido-katea bakar batek eratzen du. Kate laburragoa da eta forma lineala du, partzialki toles daitekeen arren.
Ohikoa ez bada ere, birus batuen ARNa katea bikoitzekoa izan daiteke, gripearen edo HIESaren birusen kasuetan bezala.
== Azido nukleikoen jarduera biologikoa ==
| 